Czym są niepożądane odczyny poszczepienne?
Ściąga
Podsumowanie
Czym jest niepożądany odczyn poszczepienny?
Jak często występują niepożądane odczyny poszczepienne?
Jak rozpoznać czy określony objaw stanowi niepożądany odczyn poszczepienny?
Czy obawy dotyczące niepożądanych odczynów poszczepiennych są uzasadnione?
Gdzie można znaleźć informacje o niepożądanych odczynach poszczepiennych?
Czy po szczepieniu mogą wystąpić drgawki?
Czy można odróżnić odczyn po szczepieniu i niepożądany odczyn poszczepienny?
Kto i gdzie może w Polsce zgłaszać NOP?
Kiedy powinno się zgłosić podejrzenie niepożądanego odczynu poszczepiennego?
Dlaczego warto zgłaszać NOP-y?
Która stacja powinna zarejestrować zgłoszenie wystąpienia NOP, tam gdzie rozpoznano NOP, czy tam gdzie wykonano szczepienie?
Co należy zrobić, jeżeli przez pomyłkę podano podwójną dawkę szczepionki?
Jak należy interpretować dane o NOP z bazy VAERS?
Od kiedy gromadzone są dane o NOP-ach?
W jakiej sytuacji można podać lek przeciwgorączkowy planując szczepienie?
Materiały do pobrania
System nadzoru nad NOP w Polsce- Infografika
Podsumowanie
Niepożądany odczyn poszczepienny (NOP) to zaburzenie stanu zdrowia, które wystąpiło w okresie 4 tygodni po podaniu szczepionki. Wyjątek stanowią odczyny po szczepieniu BCG – w tych wypadkach kryterium czasowe jest znacznie wydłużone, co wynika ze specyfiki szczepionki.
- Niepożądane odczyny poszczepienne są starannie monitorowane przez liczne instytucje,
- W razie wątpliwości dotyczących bezpieczeństwa, szczepionki są natychmiast wycofywane i sprawdzane,
- Ciężkie niepożądane odczyny poszczepienne, wymagające hospitalizacji, występują nieporównanie rzadziej niż powikłania chorób przed którymi chronią.
Częstość występowania NOP zależy od rodzaju szczepionki. Przy szczepionkach stosowanych w Polsce jeden NOP występuje przeciętnie raz na 10 000 szczepień. Pod względem częstości można je podzielić na odczyny bardzo częste, częste, umiarkowanie częste, rzadkie i bardzo rzadkie. Przykładowo reakcja anafilaktyczna może wystąpić z częstością 1 na milion podanych dawek szczepionki, natomiast objawy miejscowe z częstością 1 na 10 podanych dawek.
Rozpoznanie NOP to zadanie lekarza po zbadaniu szczepionej osoby. Do niepokojących objawów można zaliczyć wysoką gorączkę, wysypkę, trudności z oddychaniem, długi płacz i problemy z utuleniem dziecka lub inne, pojawiające się po szczepieniu. W przypadku dorosłych niepokój powinno wzbudzić złe samopoczucie. Gorączce zwykle towarzyszy kaszel, zaczerwienione gardło, czasem biegunka. Bardzo rzadkim NOP są drgawki, które mogą występować przy wysokiej gorączce (tzw. drgawki gorączkowe) lub niezależnie od temperatury ciała jako drgawki niegorączkowe. Mogą one sygnalizować uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego lub zatrucie.
- Krysztopa – Grzybowska K., Paradowska -Stankiewicz I., Lutyńska A. Niepożadane odczyny po szczepieniu BCG w Polsce. Przegl. Epidemiol. 2012, 66, 465-469.
- Paradowska-Stankiewicz I. Szczepionki pod szczególnym nadzorem. Zgromadzenie Ogólne Polskiej Akademii Nauk. Debata o szczepieniach. 16 czerwca 2016 r. sesja 132. ACADEMIA, Wydanie specjalne 1/2/2016.
- Vanlander A., Hoppenbrouwers K. Anaphylaxis after vaccination of children: review of literature and recommendations for vaccination in child and school health services in Belgium. Vaccine, 2014; 32: 3147–3154.
- Rywczak I. i wsp. Drgawki gorączkowe po szczepieniu czy w wyniku szczepienia? Medycyna Praktyczna/szczepienia 3(11) lipiec –wrzesień 2014 str. 79-86.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 roku w sprawie niepożądanych odczynów poszczepiennych oraz kryteriów ich rozpoznawania. U., 2010 r., Nr 254, poz. 1711.
- Das RR., Panigrahi I., Naik SS.: The effect of prophylactic antipyretic administration on post-vaccination adverse reactions and antibody response in children: a systematic review. PLoS ONE, 2014; 9 (9): e106 629.
