Czy można odróżnić odczyn po szczepieniu i niepożądany odczyn poszczepienny?
Podanie szczepionki zawsze wywołuje reakcje układu odporności, produkowane są przeciwciała i komórki odpornościowe, u niektórych osób szczepionych reakcje układu odporności możemy obserwować pod postacią odczynów poszczepiennych. Tak więc odczyn po szczepieniu jest zazwyczaj spodziewaną reakcją osoby której podano szczepionkę wynikającą z zainicjowanych po jej podaniu reakcji układu odporności. Zależy od rodzaju podanej szczepionki, jej składu oraz indywidualnej reakcji osoby szczepionej. Najczęściej występują odczyny łagodne, w miejscu wkłucia, są to obrzęk, bolesność, zaczerwienienie. Najbardziej charakterystyczne są odczyny typowe dla danej szczepionki, najbardziej znanym jest odczyn po prawidłowym podaniu szczepionki przeciw gruźlicy, gdzie po kilku tygodniach w miejscu wstrzyknięcia pojawia się naciek, rumień i grudka z pęcherzykiem z ropną zawartością. Po zagojeniu u prawie 95% szczepionych pozostaje charakterystyczna blizna.
Z kolei niepożądany odczyn poszczepienny (NOP) oznacza nasilone reakcje o dłuższym czasie utrzymywania się, zwykle np. 3-4 dni oraz większym nasileniu np. zaczerwienienie obejmujące całe ramię. Rzadziej dochodzi do ogólnych NOP, jak gorączka, gorsze samopoczucie, osłabienie. Tak miejscowe jak i ogólne NOP nie są przeciwwskazaniem do dalszego prowadzenia szczepień. Zwykle ustępują samoistnie po około dwóch, trzech dniach, bez powikłań. Poważne odczyny poszczepiennej jak omdlenie lub zaburzenie przytomności, trudny do utulenia płacz, bardzo wysoka gorączka (40ºC) w ciągu dwóch dni po szczepieniu, wysypka, rumień skórny, drgawki zdarzają się bardzo rzadko. Gwałtowne reakcje poszczepienne pojawiają się w ciągu kilku-kilkunastu minut po szczepieniu, dlatego zaleca się obserwację pacjenta po podaniu szczepionki. O każdej nietypowej reakcji na szczepienie trzeba informować lekarza. Ponadto NOP-y obejmują szereg różnych objawów, charakterystycznych dla określonych szczepionek i mogą dodatkowo wynikać z jakichkolwiek błędów związanych z przygotowaniem czy podaniem szczepionek.
