Szczepionka przeciw meningokokom

Podsumowanie

O chorobie

Zakażenia meningokokowe są wywoływane przez bakterie – dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zwane również meningokokami (Neisseria meningitidis). Wśród 12 grup serologicznych wyróżnionych na podstawie różnic w budowie polisacharydowej otoczki, na świecie niebezpieczne są jedynie serogrupy: A, B, C, Y, W-135. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową podczas  kontaktu z bezobjawowym nosicielem lub osobą chorą. Na zakażenie meningokokami narażeni są wszyscy, niezależnie od płci czy wieku. Jednak najczęściej chorują dzieci w wieku od 3 miesięcy do 1 roku życia. Wiele przypadków choroby występuje też u dzieci w wieku do 5 lat oraz  nastolatków  i młodych dorosłych w wieku 16- 21 lat. Meningokoki kolonizują jamę nosowo-gardłową zdrowych osób (tzw. nosicieli), nie powodując żadnych dolegliwości ani objawów. Najbardziej niebezpieczna jest inwazyjna choroba meningokokowa (IChM), która obejmuje zapalenie opon  mózgowo-rdzeniowych lub sepsę (posocznicę). Rozwija się bardzo szybko, jest obarczona wysoką śmiertelnością i trwałymi powikłaniami. Należy do najgroźniejszych chorób zakaźnych człowieka.

Pamiętaj, że:

  • Przenoszenie meningokoków odbywa się drogą kropelkową (podczas kaszlu lub kichania) lub przez kontakt bezpośredni (np. podczas intymnego, głębokiego pocałunku),
  • Inwazyjna choroba meningokokowa stanowi bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia; dlatego osoba z podejrzeniem takiego zakażenia powinna natychmiast trafić do szpitala,
  • Za większość przypadków IChM odpowiadają meningokoki serogrupy B i C.

Każdego roku na świecie odnotowuje się ok. 1,2 mln przypadków IChM, z których 135 000 prowadzi do zgonu. Występowanie poszczególnych serogrup meningokoków jest uzależnione od obszaru geograficznego. W Europie IChM jest chorobą rzadką. W 2012 r. potwierdzono 3467 przypadków IChM. Na przestrzeni ostatnich lat, w związku z wprowadzeniem w wielu krajach powszechnych szczepień przeciw meningokokom serogrupy C obserwujemy trend obniżania zapadalności na IChM.  Zapadalność na IChM w Polsce jest na niskim poziomie europejskim. Rocznie rejestrowanych jest ok. 200-300 zachorowań. Za większość przypadków IChM odpowiadają meningokoki serogrupy B, następnie serogrupy C. Najwięcej zakażeń wywoływanych przez meningokoki serogrupy B, odnotowano u dzieci do 1 roku życia.

O szczepionce

Dostępne są skoniugowane szczepionki przeciw meningokokom monowalentne lub wielowalentne oraz szczepionki białkowe przeciw serogrupie B. Szczepienia zalecane są osobom z grup ryzyka wystąpienia IChM, a więc niemowlętom, młodzieży i młodym dorosłym, osobom z niedoborami odporności oraz podróżującym do krajów zwiększonego ryzyka zakażeń meningokokowych. Skoniugowane szczepionki zawierają oczyszczone polisacharydy i skoniugowane białka i można je podawać dzieciom od 2 mies. życia. Dostępne są dwa rodzaje szczepionek skoniugowanych, tj. monowalentne przeciw serogrupie C i czterowalentne przeciw serogrupom A, C, W135 oraz Y. Szczepionki polisacharydowe są dwuwalentne przeciw serogrupom C i A oraz czterowalentne przeciw serogrupom A, C, W135 oraz Y.

Najczęściej zgłaszane działania niepożądane po podaniu szczepionek polisacharydowych i skoniugowanych to odczyny miejscowe (zaczerwienienie, obrzęk i ból w miejscu wstrzyknięcia) i łagodne reakcje ogólne (rozdrażnienie, senność, gorączka, ból mięśni kończyn, ból głowy, brak łaknienia). Objawy te pojawiają się w ciągu kilku pierwszych dni po szczepieniu i ustępują samoistnie bez konsekwencji dla zdrowia pacjenta. Ryzyko wystąpienia poważnych reakcji jest niewielkie. Szczepionka białkowa przeciw meningokokom grupy B powoduje łagodne odczyny niepożądane (niepokój, ból w miejscu wkłucia). Podawana niemowlętom łącznie z innymi szczepionkami zwiększa ryzyko wystąpienia gorączki, stąd zalecane jest jej podawanie podczas osobnej wizyty.

Ostatnia aktualizacja: 4 kwietnia 2019
Materiały źródłowe
  • Granoff D.M., Pelton S., Harrison L.H.: Meningococcal vaccines. W: Plotkin S.A., Orenstein W.A., Offit P.A. (red.): Vaccines. Wyd. VI. Elsevier, 2013: 388–418
  • Zapobieganie zachorowaniom na chorobę meningokokową. Rekomendacje Komitetu Doradczego ds. Szczepień CDC w Atlancie (ACIP) (w jęz. angielskim), opubl. 27 maja 2005 r. MMWR 2005 / 54(RR07);1-21
  • Uaktualnienie zaleceń ACIP dotyczące powtórnego zaszczepienia osób z wydłużonym, wysokim ryzykiem zachorowania na inwazyjną chorobę meningokokową. MMWR 2009 / 58(37); 1042-1043.
  • Fakty na temat meningokokowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, przygotowane przez ekspertów WHO, w jęz. angielskim. Czytaj.
  • Informacje na temat choroby meningokokowej na stronach Europejkiego Centrum Chorób Zakaźnych (ECDC) w jęz. angielskim. Czytaj.
  • Informacje Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego, KOROUN. Czytaj.
  • Informacje nt. meningokoków, strona Departamentu Przeciwepidemicznego GIS. Czytaj.
pokaż więcej
Słowniczek
pokaż więcej
Znalazłeś niezrozumiany termin?
Zaproponuj hasło do słownika.
Loading

Ta strona wykorzystuje pliki cookies. Pozostawiając w ustawieniach przeglądarki włączoną obsługę plików cookies wyrażasz zgodę na ich użycie. Jeśli nie zgadzasz się na wykorzystanie plików cookies, zmień ustawienia swojej przeglądarki. Więcej informacji znajdziesz w polityce prywatności.

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close