Słownik

Błonica (inaczej dyfteryt) jest ostrą i ciężką chorobą zakaźną, wywoływaną przez bakterie, tzw. maczugowce błonicy. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą kropelkową lub w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym lub nosicielem. O wiele rzadziej do infekcji może dojść przez zakażone środki spożywcze i przedmioty.

Cholera jest ostrą chorobą biegunkową wywoływaną przez bakterie tzw. przecinkowce cholery. Do zakażenia dochodzi w skutek spożycia wody lub zanieczyszczonych produktów spożywczych. Okres wylęgania choroby wynosi od 2 godzin do 5 dni.

Kleszczowe zapalenie mózgu to zespół neurologicznych komplikacji występujących po zakażeniu flawiwirusami przenoszonymi przez kleszcze. Źródłem infekcji może być ukąszenie przez zakażonego kleszcza lub spożycie niepasteryzowanego mleka zakażonego zwierzęcia. Okres wylęgania choroby wynosi od 7 do 14 dni.

Gruźlica jest chorobą zakaźną wywołaną przez bakterie - prątki gruźlicy, której głównym źródłem zakażenia jest chory człowiek, szczególnie jeżeli nie jest leczony. Gruźlica jest chorobą zaraźliwą. Prątki wraz z wdychanym powietrzem przenoszą się od chorej osoby na zdrową. Po dotarciu do płuc wywołują zmiany nazywane ogniskiem pierwotnym. Z tego ogniska drogą limfy i krwi prątki mogą przedostać się do wszystkich narządów i tkanek, a w sprzyjających okolicznościach wywołać chorobę. Jednak gruźlica najczęściej atakuje płuca. U osób zakażonych ryzyko rozwoju choroby utrzymuje się przez całe życie, jednak jest ono najwyższe w ciągu pierwszych 2 lat od zakażenia. U 5-10% zakażonych prątkami może rozwijać się choroba. Pozostali są klinicznie zdrowi i znajdują się w tzw. stanie drzemiącego zakażenia. Stan zakażenia można potwierdzić poprzez wykonanie testu tuberkulinowego. Obecnie istnieje również, choć w ograniczonym zakresie możliwość wykonywania w tym celu innych testów.

Różyczka jest wirusową choroba zakaźną, której źródłem zakażenia jest wyłącznie chory człowiek. Infekcja przenosi się drogą kropelkową, w przypadku zakażeń wrodzonych przez łożysko. Różyczka u dzieci najczęściej przebiega łagodnie lub bezobjawowo. Na cięższy przebieg narażeni są głównie dorośli. Stanowi poważne zagrożenie dla ciężarnych powodując powstawanie wad rozwojowych a nawet może się przyczynić do obumarcia płodu.

Gruźlica jest chorobą zakaźną wywołaną przez bakterie - prątki gruźlicy, której głównym źródłem zakażenia jest chory człowiek, szczególnie jeżeli nie jest leczony. Gruźlica jest chorobą zaraźliwą. Prątki wraz z wdychanym powietrzem przenoszą się od chorej osoby na zdrową. Po dotarciu do płuc wywołują zmiany nazywane ogniskiem pierwotnym. Z tego ogniska drogą limfy i krwi prątki mogą przedostać się do wszystkich narządów i tkanek, a w sprzyjających okolicznościach wywołać chorobę. Jednak gruźlica najczęściej atakuje płuca. U osób zakażonych ryzyko rozwoju choroby utrzymuje się przez całe życie, jednak jest ono najwyższe w ciągu pierwszych 2 lat od zakażenia. U 5-10% zakażonych prątkami może rozwijać się choroba. Pozostali są klinicznie zdrowi i znajdują się w tzw. stanie drzemiącego zakażenia. Stan zakażenia można potwierdzić poprzez wykonanie testu tuberkulinowego. Obecnie istnieje również, choć w ograniczonym zakresie możliwość wykonywania w tym celu innych testów.

Niedobory odporności mogą być wrodzone lub nabyte. Pierwotne niedobory odporności spowodowane są zaburzeniami składników układu odpornościowego, np. przeciwciał lub innych substancji związanych z odpornością na zakażenie. Mogą się ujawniać w pierwszych tygodniach czy miesiącach po urodzeniu. Nabyte zaburzenia odporności mogą być wynikiem trwających lub przebytych, ciężkich zakażeń wirusowych, bakteryjnych lub chorób układowych, a także działaniem czynników zewnętrznych, np. niedożywienia.

Szczepienia a podróże zagraniczne: Informację o chorobach przeciwko, którym należy się zaszczepić wybierając się do innego kraju, można uzyskać w punktach szczepień Centrów Medycyny Podróży, na stronie internetowej WHO, a w przypadku szczepień obowiązkowych przeciwko żółtej gorączce również w ambasadzie danego kraju. Aktualnie podróżujące osoby mogą się szczepić przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, żółtej gorączce, durowi brzusznemu, tężcowi, błonicy, poliomyelitis, odrze, śwince, różyczce, grypie, wściekliźnie, zakażeniom meningokokowym, kleszczowemu zapaleniu mózgu, japońskiemu zapaleniu mózgu.

Prace laboratoryjne rozpoczynają się od poszukiwania metod wzbudzenia odporności w organizmie człowieka. Naukowcy badają mechanizmy odporności po naturalnym zachorowaniu, szukają odpowiednich antygenów, które mogą wzbudzać produkcję przeciwciał. Próbują zmniejszyć zjadliwość drobnoustrojów chorobotwórczych, żeby wywoływały odporność, ale nie powodowały choroby. Prowadzą eksperymenty na zwierzętach.

Odporności naturalna a sztuczna: Odporność naturalna, czyli nabyta po przebyciu choroby zakaźnej bywa trwała i bardzo skuteczna. Wiele szczepionek rozwija porównywalną odporność do tej po przebyciu choroby. Ponadto szczepienia zapobiegają ciężkiemu przebiegowi choroby i jej powikłaniom, a niepożądane odczyny poszczepienne występują rzadko (raz na kilka do kilkunastu tysięcy szczepień) i w większości są łagodne oraz krótkotrwałe.

Błonica (inaczej dyfteryt) jest ostrą i ciężką chorobą zakaźną, wywoływaną przez bakterie, tzw. maczugowce błonicy. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą kropelkową lub w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym lub nosicielem. O wiele rzadziej do infekcji może dojść przez zakażone środki spożywcze i przedmioty.

Tężec jest chorobą zakaźną układu nerwowego, spowodowaną działaniem neurotoksyny tężcowej blokującej zakończenia nerwowe wytwarzanej przez bakterie laseczki tężca. Bakterie występują powszechnie w glebie, kurzu, wodzie oraz przewodzie pokarmowym zwierząt. Wrotami zakażenia mogą być drobne, prawie niewidoczne skaleczenie, otarcia naskórka. Do zakażenie może prowadzić poród lub poronienie przy nie zachowaniu zasad higieny.

Świnka (nagminne zapalenie ślinianek przyusznych) to wirusowa choroba zakaźna, której źródłem zakażenia jest chory człowiek. Infekcja przenosi się drogą kropelkową lub poprzez kontakt z przedmiotami skażonymi wydzieliną z gardła chorej osoby. Świnka najczęściej przebiega łagodnie pod postacią zapalenia ślinianek przyusznych. Jednak u części osób może powodować groźne powikłania.

Różyczka jest wirusową choroba zakaźną, której źródłem zakażenia jest wyłącznie chory człowiek. Infekcja przenosi się drogą kropelkową, w przypadku zakażeń wrodzonych przez łożysko. Różyczka u dzieci najczęściej przebiega łagodnie lub bezobjawowo. Na cięższy przebieg narażeni są głównie dorośli. Stanowi poważne zagrożenie dla ciężarnych powodując powstawanie wad rozwojowych a nawet może się przyczynić do obumarcia płodu.

Poliomyelitis (nagminne porażenie dziecięce lub choroba Heinego-Medina) to ostra choroba zakaźna wywoływana przez poliowirusy. Najczęstszym źródłem zakażenia jest bezpośredni kontakt z chorym człowiekiem. Zakażenie szerzy się głównie drogą pokarmową przez przedmioty i środki spożywcze zakażone wydzielinami z gardła lub kałem oraz drogą kropelkową. Poliowirusy dostają się do organizmu przez usta lub nos. Jeżeli dostaną się do ośrodkowego układu nerwowego, mogą wywoływać uszkodzenie nerwów, co może prowadzić do niedowładu lub porażenia mięśni.

Szczepionka jest biologicznym preparatem odpornościowym, który zawiera określony antygen lub antygeny. Wprowadzenie antygenu do organizmu, uodparnia go na zakażenie konkretnym (jednym lub kilkoma) drobnoustrojem chorobotwórczym.

Odporności naturalna a sztuczna: Odporność naturalna, czyli nabyta po przebyciu choroby zakaźnej bywa trwała i bardzo skuteczna. Wiele szczepionek rozwija porównywalną odporność do tej po przebyciu choroby. Ponadto szczepienia zapobiegają ciężkiemu przebiegowi choroby i jej powikłaniom, a niepożądane odczyny poszczepienne występują rzadko (raz na kilka do kilkunastu tysięcy szczepień) i w większości są łagodne oraz krótkotrwałe.

Szczepionka jest biologicznym preparatem odpornościowym, który zawiera określony antygen lub antygeny. Wprowadzenie antygenu do organizmu, uodparnia go na zakażenie konkretnym (jednym lub kilkoma) drobnoustrojem chorobotwórczym.

Błonica (inaczej dyfteryt) jest ostrą i ciężką chorobą zakaźną, wywoływaną przez bakterie, tzw. maczugowce błonicy. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą kropelkową lub w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym lub nosicielem. O wiele rzadziej do infekcji może dojść przez zakażone środki spożywcze i przedmioty.

Cholera jest ostrą chorobą biegunkową wywoływaną przez bakterie tzw. przecinkowce cholery. Do zakażenia dochodzi w skutek spożycia wody lub zanieczyszczonych produktów spożywczych. Okres wylęgania choroby wynosi od 2 godzin do 5 dni.

Tężec jest chorobą zakaźną układu nerwowego, spowodowaną działaniem neurotoksyny tężcowej blokującej zakończenia nerwowe wytwarzanej przez bakterie laseczki tężca. Bakterie występują powszechnie w glebie, kurzu, wodzie oraz przewodzie pokarmowym zwierząt. Wrotami zakażenia mogą być drobne, prawie niewidoczne skaleczenie, otarcia naskórka. Do zakażenie może prowadzić poród lub poronienie przy nie zachowaniu zasad higieny.

Świnka (nagminne zapalenie ślinianek przyusznych) to wirusowa choroba zakaźna, której źródłem zakażenia jest chory człowiek. Infekcja przenosi się drogą kropelkową lub poprzez kontakt z przedmiotami skażonymi wydzieliną z gardła chorej osoby. Świnka najczęściej przebiega łagodnie pod postacią zapalenia ślinianek przyusznych. Jednak u części osób może powodować groźne powikłania.

Różyczka jest wirusową choroba zakaźną, której źródłem zakażenia jest wyłącznie chory człowiek. Infekcja przenosi się drogą kropelkową, w przypadku zakażeń wrodzonych przez łożysko. Różyczka u dzieci najczęściej przebiega łagodnie lub bezobjawowo. Na cięższy przebieg narażeni są głównie dorośli. Stanowi poważne zagrożenie dla ciężarnych powodując powstawanie wad rozwojowych a nawet może się przyczynić do obumarcia płodu.

Rotawirusy (wirusy należące do rodziny łac. Reoviridae) są najczęstszym czynnikiem wywołującym biegunki zakaźne u niemowląt i małych dzieci do 5 roku życia. Zachorowania dotyczą najczęściej dzieci od 4 do 24 miesiąca życia. Najciężej biegunki rotawirusowe przebiegają u dzieci poniżej 6 miesiąca życia, ponieważ ich organizm ulega szybko odwodnieniu.

Poliomyelitis (nagminne porażenie dziecięce lub choroba Heinego-Medina) to ostra choroba zakaźna wywoływana przez poliowirusy. Najczęstszym źródłem zakażenia jest bezpośredni kontakt z chorym człowiekiem. Zakażenie szerzy się głównie drogą pokarmową przez przedmioty i środki spożywcze zakażone wydzielinami z gardła lub kałem oraz drogą kropelkową. Poliowirusy dostają się do organizmu przez usta lub nos. Jeżeli dostaną się do ośrodkowego układu nerwowego, mogą wywoływać uszkodzenie nerwów, co może prowadzić do niedowładu lub porażenia mięśni.

Ospa wietrzna jest wysoko zaraźliwą wirusową chorobą zakaźną. Najczęstszym źródłem zakażenia jest bezpośredni kontakt z chorym lub droga kropelkowa. Zakażenie szerzy się także pośrednio przez kontakt z przedmiotami zanieczyszczonymi wydzielinami z dróg oddechowych chorej osoby. Okres wylęgania ospy wietrznej wynosi średnio 14-16 dni. Okres zakaźności trwa 1-2 dni przed i do 6 dni po pojawieniu się wysypki, praktycznie do przyschnięcia wszystkich pęcherzyków.

Odra jest ostrą choroba zakaźną wywoływaną przez wirus odry, której źródłem zakażenia jest chory człowiek. Zakażenie szerzy się głównie drogą kropelkową oraz przez bezpośrednią styczność z wydzieliną z jamy nosowo-gardłowej lub moczem chorej osoby.

Krztusiec jest chorobą zakaźną wywoływaną przez bakterie, tzw. pałeczki krztuśca. Można się nim zakazić w każdym wieku, ale najostrzej krztusiec przebiega u nieuodpornionych niemowląt oraz małych dzieci. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Po dostaniu się do organizmu, bakterie wnikają do tkanek, gdzie namnażają się produkując toksyny. Toksyny niszczą miejscowo nabłonek układu oddechowego, a po przedostaniu się do układu krwionośnego, wywołują szereg ogólnych objawów. Krztusiec trwa wiele tygodni.

Niedobory odporności mogą być wrodzone lub nabyte. Pierwotne niedobory odporności spowodowane są zaburzeniami składników układu odpornościowego, np. przeciwciał lub innych substancji związanych z odpornością na zakażenie. Mogą się ujawniać w pierwszych tygodniach czy miesiącach po urodzeniu. Nabyte zaburzenia odporności mogą być wynikiem trwających lub przebytych, ciężkich zakażeń wirusowych, bakteryjnych lub chorób układowych, a także działaniem czynników zewnętrznych, np. niedożywienia.

Poliomyelitis (nagminne porażenie dziecięce lub choroba Heinego-Medina) to ostra choroba zakaźna wywoływana przez poliowirusy. Najczęstszym źródłem zakażenia jest bezpośredni kontakt z chorym człowiekiem. Zakażenie szerzy się głównie drogą pokarmową przez przedmioty i środki spożywcze zakażone wydzielinami z gardła lub kałem oraz drogą kropelkową. Poliowirusy dostają się do organizmu przez usta lub nos. Jeżeli dostaną się do ośrodkowego układu nerwowego, mogą wywoływać uszkodzenie nerwów, co może prowadzić do niedowładu lub porażenia mięśni.

Ospa wietrzna jest wysoko zaraźliwą wirusową chorobą zakaźną. Najczęstszym źródłem zakażenia jest bezpośredni kontakt z chorym lub droga kropelkowa. Zakażenie szerzy się także pośrednio przez kontakt z przedmiotami zanieczyszczonymi wydzielinami z dróg oddechowych chorej osoby. Okres wylęgania ospy wietrznej wynosi średnio 14-16 dni. Okres zakaźności trwa 1-2 dni przed i do 6 dni po pojawieniu się wysypki, praktycznie do przyschnięcia wszystkich pęcherzyków.

Szczepienia dzieci z alergiami powinny być realizowane zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych. Nie należy szczepić dzieci w okresie zaostrzenia choroby alergicznej i w okresie nasilonego stężenia alergenów w powietrzu (intensywne pylenie traw, drzew, chwastów). Nie zaleca się również jednoczasowego podawania szczepionki z preparatami odczulającymi, ze względu na ewentualne trudności w ocenie niepożądanych odczynów poszczepiennych. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do szczepienia jest wystąpienie ostrej reakcji anafilaktycznej po poprzednim szczepieniu.