Szczepionka przeciw durowi brzusznemu

Dur brzuszny jest ostrą chorobą zakaźną wywoływaną przez pałeczki duru brzusznego Salmonella enterica serowar Typhi.

Choroba charakteryzuje się zróżnicowanymi objawami klinicznymi, stopniowym narastaniem objawów, długotrwałym okresem zdrowienia i skłonnością do nawrotów.

Źródłem zakażenia jest zakażony objawowo bądź bezobjawowo człowiek. Materiałem zakaźnym jest przede wszystkim kał, rzadziej mocz.
Dur brzuszny szerzy się głównie przez wodę i żywność zanieczyszczone wydalinami zakażonych ludzi. Szczególnie niebezpieczne są  skażone ściekami zbiorniki wodne (awarie sieci wodociągowo-kanalizacyjnej), produkty mleczne oraz jarzyny uprawiane na polach nawożonych odchodami ludzkimi. Możliwe jest także zakażenie bezpośrednie od zakażonego człowieka (droga fekalno-oralna).

Wrotami zakażenia jest przewód pokarmowy, wyjątkowo- drogi oddechowe.

Okres wylęganiaa choroby wynosi od 1 do 3 tygodni, najczęściej 10-14 dni.

W początkowej fazie duru brzusznego narasta stopniowo gorączka, której towarzyszy ogólne osłabienie, ból głowy, zaparcia, wzdęcia, bezsenność, czasami biegunka. Pod koniec tego okresu wraz ze wzrostem gorączki występuje zwolnienie tętna, apatia, spowolnienie ruchowe, powiększenie wątroby i śledziony, kaszel.

W okresie pełnego rozwoju choroby utrzymuje się gorączka (39°-40°C) z niewielkimi wahaniami w ciągu doby, nasila się ból głowy oraz apatia i odurzenie, uniemożliwiające czasami nawiązanie kontaktu z chorym. Język jest suchy, pokryty brunatnym nalotem. Na skórze brzucha oraz dolnej części klatki piersiowej pojawia się charakterystyczna wysypka, tzw. różyczka durowa. Pod koniec trzeciego tygodnia choroby w większości przypadków zaczyna się okres powolnego zdrowienia.

U niektórych osób, zwłaszcza szczepionych, zakażenie może przebiegać lekko bądź bezobjawowo.

Niektóre przypadki zakażenia pałeczkami duru brzusznego mogą przebiegać bardzo ciężko, z wyraźnymi objawami toksycznymi, bakteriemią, owrzodzeniami jelita cienkiego prowadzącymi do perforacji

W przebiegu duru brzusznego może dojść do szeregu powikłań, takich jak zapalenie pęcherzyka żółciowego, uszkodzenia wątroby, odoskrzelowe zapalenia płuc, uszkodzenia mięśnia sercowego, zakrzepowego zapalenia żył, zapalenia dróg moczowych, zapalenia stawów i kości, zapalenia opon-mózgowo-rdzeniowych i mózgu. Do późnych powikłań zalicza się zapalenie wielonerwowe. W wyniku przebytego duru brzusznego obserwowano także zaburzenia psychiczne sugerujące schizofrenię.

Śmiertelność u osób nieleczonych wynosi 10%, a u osób leczonych antybiotykami poniżej 2%. Po przebytym zakażeniu może dojść do długotrwałego nosicielstwa pałeczek duru brzusznego, głównie w pęcherzyku żółciowym.

W Polsce zapadalność na dur brzuszny od wielu lat utrzymuje się na niskim poziomie (poniżej 0,1 na 100 000 mieszkańców).

Rocznie notuje się nie więcej niż kilka przypadków nowych zachorowań.

Należy liczyć się głównie z zachorowaniami sporadycznymi, zawleczonymi z krajów o niskich standardach higienicznych.

Dur brzuszny stanowi istotny problem epidemiologiczny w wielu rejonach Azji Południowej i Wschodniej, Afryce oraz Ameryce Środkowej i Południowej (zapadalność wynosi od 10 do powyżej 100 na 100 000 mieszkańców). W rejonach tych większość zachorowań stwierdza się u dzieci i młodzieży, a dur brzuszny jest przyczyną znacznej liczby zgonów noworodków i niemowląt.

Według szacunków WHO, roczna liczba zachorowań na świecie wynosi obecnie 16-33 milionów, a liczbę zgonów ocenia się na około 500 000.

W Europie większość zachorowań na dur brzuszny to przypadki zawleczone z  innych krajów, głównie z Indii, Pakistanu i Bangladeszu.