Szczepionka przeciw wściekliźnie

Szczepienia przeciw wściekliźnie podawane są jako:  

• profilaktyczne uodpornianie osób, które mogą być narażone na zakażenie wirusem wścieklizny (tzw. profilaktyka przedekspozycyjna związana z podaniem szczepionki)
• swoiste leczenie po narażeniu w celu nie dopuszczenia do rozwoju choroby (tzw. profilaktyka poekspozycyjna związana z podaniem szczepionki i/lub immunoglobuliny odpornościowej.

Szczepienia przedekspozycyjne (profilaktyczne) są zalecane w określonych grupach osób szczególnie narażonych na kontakt z chorym zwierzęciem, tj. weterynarze, myśliwi, leśnicy, pracownicy zoo, grotołazi, osoby zajmujące się zawodowo diagnostyką wścieklizny u zwierząt lub kontaktujące się z nietoperzami, podróżujących w regiony częstego występowania wścieklizny, które ze względu na charakter podróży mogą być narażone na kontakt z zarażonymi zwierzętami (w podróży mogą to być np. bezpańskie psy, koty, małpy lub nietoperze), wyjeżdżającym w rejony endemicznego występowania choroby, udającym się w regiony o trudnym dostępie do opieki medycznej, podróżującym dzieciom, które zawsze łatwiej nawiązują kontakt ze zwierzętami.
Podajemy trzy dawki szczepienia podstawowego w odstępach 0, 7, 21-28 dni oraz dawkę uzupełniającą po 12 miesiącach od ostatniego szczepienia, a następnie dawki przypominające co 5 lat.

Szczepienia poekspozycyjne. Większość szczepień przeciw wściekliźnie  jest realizowana po kontakcie ze zwierzęciem podejrzanym o zakażenie.
Osoby wcześniej niezaszczepione powinny dostać szczepionkę oraz immunoglobulinę. Podajemy 5 dawek szczepionki w odstępach czasu 0, 3, 7, 14 oraz 28 – 30 dni. Z pierwszą dawką podajemy immunoglobulinę w dawce 20 jm.m./kg m.c. (immunoglobulinę można podać do 7 dni od podania 1-szej dawki).
Osobom wcześniej zaszczepionym podajemy 2 dawki szczepionki w odstępach czasu 0, 3 dni; nie podajemy immunoglobuliny.

O zasadności podania szczepionki oraz liczby dawek oraz surowicy odpornościowej decyduje lekarz na podstawie danych epidemiologicznych dotyczących częstości występowania wścieklizny na danych terenie oraz danych dotyczących podejrzanego zwierzęcia (gatunek zwierzęcia, czy zwierzę było szczepione, stan kliniczny zwierzęcia, możliwość jego obserwacji).

Szczepionka przeciw wściekliźnie może być podawana dzieciom oraz dorosłym. Powinna być podawana tylko domięśniowo, w mięsień naramienny u osób dorosłych lub przednio-boczną część uda u dzieci.

Opisano przypadki zgonów z powodu wścieklizny mimo wdrożenia profilaktyki poekspozycyjnej u osób dorosłych zaszczepionych w okolicę pośladkową zamiast w mięsień naramienny. Dlatego też szczepienie przeciw wściekliźnie wykonane w okolicy pośladka należy uznać za nieważne i powtórzyć.