Szczepionka przeciw żółtej gorączce

Żółta gorączka jest ostrą wirusową chorobą z grupy gorączek krwotocznych, która jest przenoszona przez ukąszenia komarów. Nazywa się „żółta” ponieważ u części pacjentów występują objawy żółtaczki. Okres inkubacji po kontakcie z wirusem wynosi od 3 do 6 dni. Nie jest łatwo rozpoznać tę chorobę, szczególnie w jej wczesnej fazie. W regionach tropikalnych wiele innych chorób ma bardzo podobne objawy, np. malaria, leptospiroza, wirusowe zapalenie wątroby, gorączka denga lub inne gorączki krwotoczne. Żółtą gorączkę można więc rozpoznać tylko za pomocą specjalistycznego badania laboratoryjnego.

Wirus żółtej gorączki jest przenoszony przez kilka gatunków komarów. Komary te żyją w różnych środowiskach, np. preferują okolice zamieszkane przez ludzi, żyją tylko w lasach deszczowych lub zamieszkują oba ekosystemy. W związku z tym transmisja wirusa zachodzi w trzech cyklach:

• W cyklu leśnym małpy zamieszkujące lasy deszczowe kąsane są przez leśne komary, które przenoszą wirusa na inne małpy. Ludzie zakażają się wirusem przypadkowo, podczas pracy w lesie lub wycieczki turystycznej,
• W cyklu pośrednim komary żyjące na pograniczu dżungli oraz terenów zamieszkałych, zakażają zarówno małpy jak i lokalnych mieszkańców.
• W cyklu miejskim dochodzi do epidemii, gdy zakażeni ludzie przenoszą się do gęsto zaludnionych miast z dużymi populacjami komarów. Komary zaczynają roznosić zakażenie pomiędzy mieszkańcami miasta. Jeżeli znaczna część mieszkańców nie zetknęła się wcześniej z wirusem i nie została zaszczepiona, wybucha epidemia.

U znacznej części osób zakażonych przebieg jest bezobjawowy. Objawy zaczynają się od bardzo silnych bólów głowy, pleców, kończyn, dreszczy, nudności i gorączki. Czasami po kilku dniach początkowe objawy ustępują, jednak u niektórych pacjentów (ok. 12% zakażonych) choroba przechodzi w fazę krwotoczną z charakterystycznym zażółceniem skóry, zaczerwienieniem spojówek, wybroczynami i wylewami na błonach śluzowych, krwawieniami do przewodu pokarmowego i narządów wewnętrznych.

Żółta gorączka należy do grupy chorób określanych mianem gorączek krwotocznych. W niektórych przypadkach choroba może mieć piorunujący przebieg. Najciężej choroba przebiega u małych dzieci i osób starszych. Wśród ciężkich powikłań związanych ze złymi rokowaniami wymienia się uszkodzenie wątroby i nerek oraz krwawienia do przewodu pokarmowego (gorączka krwotoczna). Około połowa pacjentów z krwotoczną postacią choroby umiera po 7-10 dniach. Nie ma żadnego leku który zwalcza wirusa żółtej gorączki.

Żółta gorączka  występuje endemicznie w ponad 30 krajach w Afryce i 10 krajach Ameryki Południowej i Środkowej.

Pod koniec XX w. każdego roku odnotowywano 200 000 zachorowań i 30 000 zgonów z powodu żółtej gorączki.

Rejony o stałej lub okresowej transmisji wirusa żółtej gorączki obejmują:

• Kraje Afryki (Kenia, Uganda, Angola, Benin, Burkina Faso, Burundi, Czad, Demokratyczna Republika Konga, Erytrea, Etiopia, Gabon, Gambia, Ghana, Gwinea, Gwinea Bissau, Gwinea Równikowa, Kamerun, Kenia, Kongo, Liberia, Mali, Mauretania, Niger, Nigeria, Rwanda, Senegal, Sierra Leone, Somalia, Sudan, Tanzania, Togo, Uganda, Wybrzeże Kości Słoniowej, Wyspy Świętego Tomasza i Książęca, Zambia),
• Kraje Ameryki Południowej i Środkowej (Argentyna, Boliwia, Brazylia, Ekwador, Gujana, Gujana Francuska, Kolumbia, Panama, Paragwaj, Peru, Surinam, Trynidad i Tobago, Wenezuela).

Ryzyko zakażenia żółtą gorączką jest dziesięć razy wyższe w Afryce Subsaharyjskiej niż w Ameryce Południowej.

W zachodniej części Afryki do zakażeń dochodzi najczęściej w późnej porze deszczowej oraz wczesnej porze suchej (lipiec-październik), w Ameryce Południowej – podczas pory deszczowej w Brazylii i w Peru (styczeń- marzec). Ryzyko zachorowania u niezaszczepionych podróżujących podczas 2-tygodniowego pobytu wynosi:

• w Afryce od 1:2000 do 1:10000,
• w Ameryce Południowej i Środkowej od 1:20000 do 1:100000.

Od grudnia 2016 r. z epidemią żółtej gorączki walczy Brazylia. Od stycznia do 20 kwietnia 2017 r. w Brazylii odnotowano 1 449 zachorowań (768 podejrzanych i 681 potwierdzonych), które dla 270 osób zakończyły się zgonem. Przypadki zachorowań w 2017 r. zgłoszono również w Boliwii, Kolumbii, Ekwadorze, Peru  i Surimane.