Jakie są obowiązujące akty prawne dotyczące szczepień?

Poniżej przedstawiono przegląd sposobów funkcjonowania obowiązkowości szczepień w różnych krajach.

• Polska. Ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi nakłada obowiązek administracyjny poddania się szczepieniom obowiązkowym. Rodzicom grozi kara finansowa, za brak zgody na szczepienie dziecka. Wcześniej podejmowane są działania związane z przekonaniem rodzica aby wyraził zgodę na szczepienie dziecka.
• Belgia. Szczepienia są dobrowolne. Do szczepień obowiązkowych przeciw wzw B zobowiązani są jedynie pracownicy służby zdrowia.
• Czechy. Obowiązują wymagania szczepień przed przyjęciem do przedszkola (6 szczepień do 3 r.ż.).
• Finlandia ma kompleksowy krajowy program szczepień i dobrowolne szczepienia. Wskaźniki szczepień należą tu do najwyższych w Europie. Rząd fiński wprowadził ostatnio obowiązek 4 szczepień (przeciw odrze ospie wietrznej, krztuścowi i grypie) dla pracowników służby zdrowia i opieki społecznej polegający na wzmocnieniu prawa wymagania tych szczepień przez pracodawców instytucji zajmujących się zdrowiem.
• Francja. Od stycznia 2018 r. obowiązek szczepień został rozszerzony z 3 do łącznie 11 szczepień dla dzieci. Obowiązek dotyczy szczepień przeciw: błonicy, tężcowi, poliomyelitis, krztuścowi, Hib, wzwB, pneumokokom, odrze, śwince, różyczce oraz meningokokom grupy C. Brak zaświadczenia o szczepieniu uniemożliwia dostanie się do placówek edukacyjnych oraz klubów sportowych. Nie ma kar finansowych za nieszczepienie.
• Grecja. Wybrane szczepienia są obowiązkowe.
• Niemcy. W 2017 r. zaostrzono przepisy dotyczące realizacji szczepień. Rodzice, którzy przed posłaniem dziecka do przedszkola nie spotkają się z lekarzem, aby porozmawiać na temat szczepień, są karani wysoką grzywną do 2 500 Euro. Przedszkola mają obowiązek przekazywania władzom informacji o rodzicach unikających konsultacji lekarskiej w sprawie szczepień. Dyrektorzy przedszkoli mogą również odmówić przyjmowania dzieci, których rodzice nie przedstawią dokumentu poświadczającego wykonanie szczepienia. Wprowadzono obowiązkowe szczepienia przeciw odrze (od marca 2020 r.). Dzieci niezaszczepione przeciw odrze nie będą przyjmowane do żłobków i przedszkoli, a rodzicom niezgadzającym się na szczepienie dzieci grożą kary finansowe. Obowiązek szczepień przeciw odrze dotyczy również pracowników instytucji publicznych pracujących z dziećmi (żłobków, przedszkoli, szpitali) oraz pracujących w ośrodkach dla uchodźców.
• Norwegia ma jeden z bogatszych kalendarzy szczepień, dobrowolne szczepienia i jedne z najwyższych wskaźników stanu zaszczepienia w Europie.
• Słowenia ma system z 9 szczepieniami obowiązkowymi.
• Włochy. Obowiązek szczepień rozszerzono do 12 szczepień przeciw: poliomyelitis, błonicy, tężcowi, wzwB, Hib, meningokokom grupy B, meningokokom grupy C, odrze, śwince, różyczce, krztuścowi oraz ospie wietrznej. Obowiązek dotyczy dzieci do 6 r.ż. W marcu 2019 r. uchwalono ustawę o formie obowiązkowości polegającej na tym, że do przedszkoli przyjmowane są dzieci, których rodzice przedstawią kartę szczepień. Zaostrzono również przepisy dotyczących szczepień dzieci starszych. Rodzice dzieci niezaszczepionych w wieku 6-16 lat muszą liczyć się z możliwością kary grzywny w wysokości do 500 Euro. Dzieci, których nie można szczepić z powodu stanu ich zdrowia są zapisywane do klas, w których są wyłącznie zaszczepieni uczniowie. Bezpośrednią przyczyną zaostrzenia przepisów była epidemia odry oraz niski stan zaszczepienia, który w przypadku 2 dawek szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce obniżył się z 90,4% w 2013 roku do 85,3% w 2015 roku.
• Rumunia: Nie ma obowiązku szczepień. Rumuńskie władze nie chcą karać rodziców za brak zgody na szczepienia, ale zamierzają wprowadzić obowiązek przedstawienia zaświadczenia o dopełnionym obowiązku szczepień przy zapisywaniu dziecka do przedszkola/szkoły. Taki dokument wydawaliby lekarze lub ośrodki wykonujące szczepienia.
• Serbia. Obowiązek szczepień obejmuje 6 szczepionek podawanych w wieku do 14 r.ż.
• Wielka Brytania. Nie ma szczepień obowiązkowych, chociaż lekarze aktywnie do nich zachęcają, a rodzice, którzy odmawiają, mogą spotkać się z negatywną, wyrażaną otwarcie, postawą pracowników służby zdrowia wobec takiej decyzji.
• Ukraina. Szczepienia pozostają obowiązkowe. Rodzic ma prawo do wyrażenia na piśmie braku zgody na obowiązkowe szczepienie, dziecko niezaszczepione nie zostanie jednak przyjęte do państwowego żłobka, przedszkola czy szkoły. Ze względu na niestabilną sytuację polityczną, działania wojenne na wschodzie kraju, migracje, a także rosnące wpływy przeciwników szczepień, odsetek zaszczepionych dzieci na Ukrainie dramatycznie się zmniejszył. Od połowy 2017 roku na Ukrainie utrzymuje się epidemia odry, do połowy 2019 roku odnotowano ponad 115 tys. zachorowań na odrę.
• Kanada. Brak szczepień łączy się z ograniczeniem dostępu do szkół i przedszkoli.
• Stany Zjednoczone. Obowiązek szczepień jest realizowany przez pośrednie zachęcanie, dzieci nie szczepione nie są przyjmowane do placówek publicznych. W stanach, gdzie od początku 2019 roku występują epidemiczne zachorowania na odrę, np. stanie Nowy Jork, zniesiono akceptację decyzji rodziców o niezaszczepieniu dziecka z powodów przekonań religijnych.
• Australia. Inną formę obowiązkowości przyjęła Australia, gdzie ​​szczepienia, łączą się z płatnościami z pomocy społecznej. Od 2017 r. rząd australijski wprowadził politykę „nie kłujesz, nie płacimy”. Rodzice, którzy nie zgadzają się na szczepienia z przyczyn pozamedycznych tracą prawa do świadczeń wypłacanych na dzieci. Stan zaszczepienia dzieci do 5 lat w 2012 roku oceniano na poziomie 92,2%. Według najnowszych danych osiągnął najwyższy poziom w historii 94,78%.
• Nowa Zelandia. Ciekawym przykładem jest Nowa Zelandia, gdzie wszystkie szczepienia są dobrowolne. Prowadzona jest jednak akcja edukacyjna na szeroką skalę (podniesienie świadomości szczepień wskazano jako jeden z głównych celów zdrowotnych) i po 2 latach działań stan zaszczepienia osiągnął poziom 94%.