Zmniejszenie częstości występowania wirusa HBV w Chinach – ocena sytuacji epidemiologicznej po 25 latach od wprowadzenia szczepień przeciw wzw B

Chiny od lat 90. XX w. były zaliczane do krajów o wysokiej endemiczności zakażeń HBV i miały największy udział w całkowitej światowej  liczbie zachorowań na wzw B. Po blisko 30 latach zorganizowanych działań w celu  zwalczenia epidemii osiągnięto istotną poprawę – rozpowszechnienie HBsAg wśród dzieci  poniżej 5 roku życia  spadło o 97% (z 9,9% w 1992 roku do 0,3% w 2014 roku). Redukcja rozpowszechnienia przewlekłych zakażeń HBV wśród dzieci odzwierciedla znaczące  zmniejszenie liczby nowych przypadków przewlekłych (zapadalności) i jest jednym ze wskaźników monitorowania postępu eliminacji wzw przyjętym przez WHO w „Globalnej strategii zwalczania wzw jako problemu zdrowia publicznego” . Zgodnie z założeniami przyjętymi w globalnej strategii WHO do 2030 roku zapadalność na wzw B powinna być obniżona o 90%, co odpowiada 0,1% rozpowszechnieniu HBsAg wśród dzieci poniżej 5 roku życia.  Na 2020 rok założono osiągnięcie 30% redukcji zapadalności (rozpowszechnienie HBsAg wśród dzieci 1%) – Chiny już osiągnęły cel zaplanowany na 2020 rok, głównie dzięki programowi szczepień noworodków i dzieci prowadzonemu od 1992 roku.

Początkowo szczepienia noworodków były odpłatne, co spowodowało duże nierówności stanu zaszczepienia pomiędzy poszczególnymi prowincjami oraz terenami wiejskimi i miejskimi. Od 2002 roku w Chinach dostępna jest bezpłatna szczepionka w ramach Narodowego Programu Szczepień, a pierwsza dawka szczepienia podawana jest w 1 dobie życia dziecka. W 2015 roku stan zaszczepienia dzieci w Chinach trzema dawkami szczepionki przeciw wzw B osiągnął 99,6% w porównaniu z 90% zaplanowanymi do osiągnięcia wg strategii WHO.

Odsetek chińskich noworodków otrzymujących pierwszą dawkę szczepionki w ciągu 24 godzin od urodzenia (12 godzin w przypadku dzieci matek zakażonych HBV ) również znacznie przekracza wskaźniki światowe (95,6% versus 38%), co jest szczególnie istotne w kontekście zapobiegania transmisji wertykalnej zakażeń (z matki na dziecko), która odpowiada  za 30-50% wszystkich zakażeń HBV w Chinach.

Pomimo ogromnego postępu w zakresie zredukowania zapadalności i zapobiegania nowym zakażeniom HBV wśród dzieci, nadal wielkim wyzwaniem pozostają przewlekłe zakażenia nabyte w przeszłości i ich skutki u dorosłych – odsetek zdiagnozowanych i objętych leczeniem chorych z przewlekłym wzw B jest niski (odpowiednio 19% i 10%),  a umieralność z powodu raka wątroby w następstwie przewlekłego wzw B wzrasta. Jak wynika z wieloośrodkowego badania przeprowadzonego w 2015 roku główną przyczyną  zbyt małej liczby zlecanych badań jest niewystarczające szkolenie lekarzy określające potrzeby w tym zakresie oraz niedostateczne finansowanie. Niski odsetek objętych leczeniem przeciwwirusowym wśród pacjentów z rozpoznanym przewlekłym wzw B objaśniany jest  głównie wysokimi kosztami leczenia, które w niedostatecznym stopniu są refundowane w ramach  ubezpieczenia. Więcej na temat działań podejmowanych przez Chiny w celu osiągnięcia wskaźników wyznaczonych przez WHO  w strategii eliminacji wirusowych zapaleń wątroby można przeczytać w artykule opublikowanym w najnowszym numerze Biuletynu WHO (link do artykułu poniżej).