Dlaczego podaje się kolejne dawki przypominające szczepionki przeciw tężcowi?
Szczepionka przeciw tężcowi to szczepionka inaktywowana, która zawiera oczyszczony toksoid tężcowy (TT) adsorbowany na adiuwancie ze związkami glinu. Podobnie jak inne szczepionki inaktywowane, w celu wzbudzenia i utrzymania odporności szczepionka ta wymaga podania kilku dawek w ramach szczepienia podstawowego. Dodatkowo odpowiedź odpornościowa przeciw tężcowi obniża się z upływem czasu, stąd konieczne jest podawanie kolejnych dawek przypominających.
Szczepionka przeciw tężcowi podawana w okresie niemowlęcym występuje najczęściej w postaci skojarzonej ze szczepionkami chroniącymi przed innymi chorobami, tj. błonicą, krztuścem, poliomyelitis, Haemophilus influenzae typu b (Hib), czy wirusowym zapaleniem wątroby typu B (wzwB), stąd też podlega też wymaganiom odnoszącym się do zasad uodpornienia tych chorób. W poszczególnych krajach realizowane są różne schematy szczepień podstawowych oraz szczepień przypominających przeciw tężcowi. Uwzględniają one wskazania wynikające z przeprowadzonych badań skuteczności i bezpieczeństwa danej szczepionki, ogólne zalecenia dotyczące realizacji szczepień wskazane np. w zaleceniach Amerykańskiego Komitetu ds. Szczepień (Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) czy WHO oraz ocenę sytuacji epidemiologicznej w danym kraju.
Podstawowy schemat szczepień przeciw tężcowi u dzieci realizowany jest do 2 go roku życia przy użyciu szczepionki skojarzonej DTP/DTaP lub jej bardziej skojarzonych pochodnych. W krajach rozwiniętych szczepienie podstawowe przeciw tężcowi realizowane jest w postaci 3 dawek szczepionki podawanej w 1 roku życia oraz dawki uzupełniającej w 2 roku życia. Podanie 3 pierwszych dawek pozwala uzyskać wysoki poziom przeciwciał, który z upływem czasu wyraźnie spada. Stąd zgodnie z zaleceniami WHO podanie 4-tej dawki szczepionki w drugim roku życia jest optymalnym sposobem utrzymania wysokiego poziomu ochrony przeciw tężcowi u dzieci na kolejne ok. 5 lat, aż do czasu pójścia do szkoły. W polskim Programie Szczepień Ochronnych pierwsze 4-y dawki szczepionki ze składnikiem tężcowym (DTP/DTaP/DTaP+IPV+Hib/DTaP+IPV+Hib+wzwB) podawane są w 2, 4, 6 oraz 16-18 mies. życia. Kolejne dawki przypominające podawane w 6 roku życia (szczepionka DTaP), 14 roku życia (szczepionka dTap) oraz 19 roku życia (dT) dodatkowo wzmacniają odpowiedź odpornościową i przedłużają czas jej trwania. Minimalny zalecany odstęp przy podaniu kolejnych dawek przypominających zawierających składnik tężca wynosi 5 lat. Kolejne dawki przypominające dla dorosłych należy podawać w oficjalnie zalecanych odstępach czasowych – zwykle co 10 lat.
Powiązane artykuły:
- WHO Immunological basis for Immunological Basis for Immunization series. Module 3: Tetanu Update 2018. Immunization, vaccines and Biologicals WHO. 2018.
- Tetanus vaccines: WHO position paper . February 2017. Weekly epidemiological record WHO 2017, 6, 92, 53-76.
- Liang JL., i wsp. Prevention of Pertussis, Tetanus, and Diphtheria with Vaccines in the United States: Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). Recommendations and Reports . MMRW 2018, 67(2);1–44
- Volk VK, Gottshall RY, Anderson HD, Top FH, Bunney WE, Serfling RE. Antigenic response to booster dose of diphtheria and tetanus toxoids. Seven to thirteen years after primary inoculation of nonistitutionalized children. Public Health Rep 1962;77:185–94.
- Anderson EL, Belshe RB, Bartram J. Differences in reactogenicity and antigenicity of acellular and standard pertussis vaccines combined with diphtheria and tetanus in infants. J Infect Dis 1988;157:731–7.
- Edwards KM, Bradley RB, Decker MD, et al. Evaluation of a new highly purified pertussis vaccine in infants and children. J Infect Dis 1989;160:832–7.
