Światowy Dzień Gruźlicy w 2019 roku przebiega pod hasłem „It' s time!- To już najwyższa pora!”

Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia w 2017 roku na świecie na gruźlicę zachorowało 10 mln osób, w tym ok. 1 mln dzieci. Najwięcej zachorowań odnotowano w Indiach, Chinach, Indonezji, Filipinach, Pakistanie, Nigerii, Bangladeszu, RPA. Wśród chorych na gruźlicę 9% było zakażonych HIV, zdecydowana większość to mieszkańcy Afryki. Największym wyzwaniem związanym w gruźlicą jest rozpowszechnienie gruźlicy wielolekoopornej MDR-TB (Multi-Drug Resistant Tuberculosis), wywołanej przez prątki oporne jednocześnie na dwa najważniejsze leki przeciwprątkowe: izoniazyd i ryfampicynę. Szacuje się, że na świecie jest 558 tys. chorych na gruźlicę wielolekooporną, najwięcej w Indiach, Chinach i Rosji.

Na świecie 1,7 mld osób może być zakażonych prątkiem gruźlicy. Od 5 do 10% z nich może w jakimś momencie swego życia zachorować na aktywną gruźlicę. Czynnikiem ryzyka przejścia utajonego zakażenia prątkiem gruźlicy w aktywną chorobę jest zakażenie HIV, cukrzyca, palenie papierosów i nadmierne picie alkoholu.

W 2017 roku w krajach UE/EOG stwierdzono łącznie 55 337 przypadków gruźlicy. 45% tej liczby to chorzy z trzech krajów: Polski, Rumunii i Wlk Brytanii; z samej Rumunii- 23,5%.

W Polsce od kilkudziesięciu lat sukcesywnie spada liczba zachorowań na gruźlicę. W 2017 roku zarejestrowano 5787 zachorowań na gruźlicę, czyli 657 przypadków gruźlicy mniej niż w roku poprzednim i 2294 przypadków mniej w porównaniu z rokiem 2008. Najczęstszą postacią gruźlicy była gruźlica płuc. W 2017 roku zarejestrowano 5 531 przypadków gruźlicy płuc, tj. 95,6% wszystkich zachorowań. Zachorowania na gruźlicę pozapłucną (256 przypadków) stanowiły 4,4% ogółu chorych zarejestrowanych w 2017 roku. Najczęstszą postacią gruźlicy pozapłucnej było gruźlicze zapalenie opłucnej (91 zachorowań), gruźlica obwodowych węzłów chłonnych (40 zachorowań), gruźlica kości i stawów (35 zachorowań), gruźlica narządów moczowo płciowych (22 zachorowań), gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu (11 zachorowań). W 2017 roku nie zarejestrowano zachorowań na gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu u dzieci do 14 lat. Najwięcej zachorowań odnotowano u osób w wieku od 45 do 64 lat (44,9%). Zachorowania na gruźlicę dzieci do 14 lat stanowiły 1,2% ogółu zachorowań. U dzieci wykryto 45 przypadków gruźlicy płuc i 23 przypadki gruźlicy pozapłucnej. Najczęstszą postacią gruźlicy pozapłucnej u dzieci była gruźlica węzłów chłonnych klatki piersiowej. Podobnie jak w latach poprzednich na gruźlicę częściej chorowali mężczyźni – 71,3% ogółu zachorowań. Więcej zachorowań na gruźlicę odnotowano w miastach (3 614) niż na wsi (2173).

Z okazji Światowego Dnia Gruźlicy WHO przedstawiło strategię walki z gruźlicą „End TB Strategy”. Celem jest zmniejszenie do 2030 roku liczby zgonów z powodu gruźlicy na świecie o 90% w porównaniu z rokiem 2015 i globalne obniżenie w tym czasie o 80% zapadalności na gruźlicę. W ramach planowanych działań priorytetem jest opracowanie bezpiecznej szczepionki, która zmniejszy ryzyko zakażenia się prątkiem gruźlicy lub szczepionki/leku, które nie dopuszczą do rozwoju aktywnej gruźlicy u osób już zakażonych. Podkreślane jest również znaczenie badań nad szybkimi testami diagnostycznymi w gruźlicy i lekami, które umożliwią skrócenie jej leczenia. Aktualnie trwają badania skuteczności 20 leków w leczeniu gruźlicy, w tym wielolekoopornej oraz kilku rodzajów szczepionek, które mają zapobiegać zakażeniu prątkiem gruźlicy i rozwojowi choroby i takich, które poprawią wyniki leczenia.