Szczepionka przeciw gruźlicy

Dlaczego w Polsce obowiązuje jeszcze powszechne szczepienie przeciw gruźlicy?

  • Małe dzieci stanowią grupę ryzyka zachorowania na gruźlicę o ciężkim przebiegu,
  • Szczepionka BCG chroni przed najcięższymi postaciami gruźlicy, m.in. gruźliczym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych u dzieci.

Polska należy do nielicznych krajów w Europie, w których obowiązują jeszcze szczepienia przeciw gruźlicy noworodków w pierwszej dobie życia. Małe dzieci stanowią grupę ryzyka zachorowania na gruźlicę o ciężkim przebiegu pod postacią gruźlicy rozsianej, gruźliczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu lub zgonu w przebiegu gruźlicy.

O utrzymaniu szczepień przeciw gruźlicy decyduje sytuacja epidemiologiczna. Światowa Organizacja Zdrowia opracowała kryteria, które są wskazówką kiedy można bezpiecznie zrezygnować z powszechnych szczepień przeciw gruźlicy. Pomimo ogólnej poprawy sytuacji zachorowań na gruźlicę w Polsce, wciąż nie spełniamy wszystkich kryteriów, które umożliwiają bezpieczną rezygnację ze szczepienia noworodków. Będzie to możliwe dopiero gdy poziom występowania choroby spadnie poniżej granicy wyznaczonej przez WHO.

Zapadalność na gruźlicę płuc z dodatnim wynikiem bakterioskopii plwociny 6,4/100 000 w 2017 roku oraz ryzyko zakażenia prątkiem gruźlicy oszacowane w 2017 roku na 0,13%, wskazują, że noworodek w warunkach domowych wciąż jest realnie narażony na zakażenie.

Polska należy do krajów o średniej zapadalności na gruźlicę. Chorują głównie dorośli. Szczepienie przeciw gruźlicy jest najbardziej efektywne bezpośrednio po urodzeniu, czyli jeszcze przed potencjalną możliwą ekspozycją na zakażenie prątkiem gruźlicy. Takie postępowanie zapobiega rozwojowi ciężkich postaci gruźlicy u najmłodszych dzieci. Dodatkowo, wobec naszego położenia geograficznego należy brać pod uwagę  wysoką zachorowalność na gruźlicę za naszą wschodnią granicą (Białoruś, Ukraina, Rosja) oraz przyjeżdżających do Polski nieszczepionych chorych imigrantów z krajów rozwijających się, którzy mogą przyczyniać się do rozprzestrzeniania gruźlicy.

Argumenty za utrzymaniem powszechnych szczepień przeciw gruźlicy:

  • sytuacja epidemiologiczna w kraju – gruźlica wciąż stanowi w Polsce zagrożenie,
  • coraz więcej cudzoziemców z krajów, gdzie sytuacja epidemiologiczna gruźlicy jest zła.
Ostatnia aktualizacja: 10 maja 2019

Jaka jest skuteczność szczepionki BCG?

Zgodnie z wynikami badań, jedna dawka szczepionki BCG chroni dziecko przed najcięższymi postaciami gruźlicy (gruźlica rozsiana i gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych) i znacznie zmniejsza ryzyko jakiegokolwiek zachorowania na tę chorobę. Wyniki badań przeprowadzone metodą metaanalizy wskazują, że szczepienie BCG zmniejsza ryzyko czynnej gruźlicy o około 50%, choć możliwe są istotne różnice w skuteczności w różnych grupach wiekowych – u noworodków i niemowląt chroni przed gruźlicą w około 80% przypadków, natomiast szczepienie starszych dzieci i dorosłych jest znacznie mniej skuteczne. Ochrona prawdopodobnie utrzymuje się co najmniej przez 15—20 lat, a podawanie dodatkowych dawek nie zwiększa już skuteczności szczepienia. Największą korzyścią ze szczepienia BCG jest znaczna redukcja ryzyka najcięższych postaci: gruźliczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i prosówki u dzieci (75-86% skuteczności). W efekcie szczepionka BCG pozwoliła zmniejszyć śmiertelność z powodu gruźlicy z 25% u nieszczepionych noworodków do ok. 1% wśród zaszczepionych noworodków.

Wyniki badań prowadzone w Azji wskazują, że szczepienie BCG zapobiega również trądowi – chorobie skóry i nerwów obwodowych wywoływanej przez prątki Mycobacterium leprae (w 2016 na świecie odnotowano 200 000 przypadków trądu). Szczepionka BCG chroni również przed innymi zakażeniami mykobakteriami, jak np. owrzodzeniem Buruli.

 

Jaki jest stan zaszczepienia przeciw gruźlicy?

W roku 2018 zaszczepiono szczepionką BCG 355 804 noworodki, które stanowiły 91,7% ogółu dzieci żywo urodzonych w Polsce. Najwyższe odsetki zaszczepionych noworodków stwierdzono w woj. pomorskim- 99,7% i kujawsko-pomorskim- 93,6%, najniższe odsetki w województwie lubelskim, świętokrzyskim i zachodnio-pomorskim- kolejno 89,1%, 89,5% i 90,3%.

Źródło:

 

Ostatnia aktualizacja: 22 lipca 2019
Ostatnia aktualizacja: 8 sierpnia 2019
Materiały źródłowe
pokaż więcej

Ta strona wykorzystuje pliki cookies. Pozostawiając w ustawieniach przeglądarki włączoną obsługę plików cookies wyrażasz zgodę na ich użycie. Jeśli nie zgadzasz się na wykorzystanie plików cookies, zmień ustawienia swojej przeglądarki. Więcej informacji znajdziesz w polityce prywatności.

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close