Szczepionka przeciw gruźlicy

Przeciwwskazania do szczepień BCG występują u:

• dzieci zakażonych HIV lub z objawami AIDS,
• noworodków matek chorych na gruźlicę,
• osób z pierwotnymi niedoborami immunologicznymi, bardzo trudnymi do stwierdzenia u noworodków,
• osób z przeciwwskazaniami także do innych szczepień.

Według WHO wcześniactwo i niska urodzeniowa masa ciała nie są przeciwwskazaniami do wykonania szczepienia.

Decyzję o zaniechaniu wykonania szczepienia (trwałym lub okresowym) podejmuje wyłącznie lekarz na podstawie stanu zdrowia dziecka, przy uwzględnieniu ryzyka jego niezaszczepienia.

Szczepionka BCG podawana zdrowym dzieciom jest bezpieczna. Według danych NIZP-PZH w 2016 roku niepożądane odczyny poszczepienne po podaniu szczepionki BCG odnotowano łącznie u 344 szczepionych dzieci, co stanowiło 13,4% wszystkich zgłoszonych odczynów. Zdecydowaną większość stanowią odczyny łagodne ulegające samowyleczeniu. W ciągu ostatnich 5 lat odnotowano dziesięć zgłoszeń tzw. uogólnionego zakażenia prątkiem gruźlicy niemowląt, które było związane z podaniem szczepionki.

Odczyny poszczepienne po podaniu szczepionek BCG są niebolesne i w większości przypadków ulegają samowyleczeniu.
Przeważnie niepożądane odczyny poszczepienne są spowodowane nieprawidłowym, zbyt głębokim podaniem szczepionki. Ciężkie powikłania po szczepieniu BCG występują bardzo rzadko i są głównie następstwem niedoborów odporności występujących przed szczepieniem.

Nieznaczne powiększenie regionalnych węzłów chłonnych właściwych dla miejsca szczepienia jest prawidłowym procesem związanym z powstaniem tzw. poszczepiennego zespołu pierwotnego.

Do niepożądanych odczynów po szczepieniu BCG należą:

• owrzodzenie (krosta) o średnicy większej niż 10 mm u noworodków i większej niż 20 mm u starszych dzieci lub podskórny ropień,
• powiększenie węzłów chłonnych lub ich ropne zapalenie,
• uogólnione zakażenie prątkiem BCG występuje rzadko i prawie wyłącznie u osób z niedoborami immunologicznymi,
• zapalenie kości wywołane BCG,
• zmiany w innych narządach i tkankach (zapalenie ucha środkowego), ropień pozagardłowy, zmiany stawów, uszkodzenie układu moczowo-płciowego, zmiany węzłowe, krezki, wnęki.
• keloid,
• toczeń,
• rumień guzowaty.

Szczepionka BCG podawana zdrowym dzieciom jest bezpieczna. Szczepienie przeciw gruźlicy jest przeprowadzane w pierwszych dniach życia dziecka, przed jego wypisem ze szpitala. Niewiele jeszcze wtedy wiadomo o stanie układu immunologicznego dziecka. Kluczowe znaczenie odgrywa więc prawidłowa kwalifikacja dziecka do szczepienia.