Kwalifikacja do szczepienia
Jak powinna przebiegać prawidłowa kwalifikacja pacjenta do szczepienia ?
Gdzie są poradnie udzielające konsultacji specjalistycznych z zakresu szczepień ochronnych?
Jakie są wymagania dotyczące kwalifikacji osób przeprowadzających szczepienia ochronne?
Jakie są sposoby zmniejszenia stresu związanego z wizytą szczepienną?
Jak lekarz powinien przygotowac się do wizyty szczepiennej?
W jakiej sytuacji można podać lek przeciwgorączkowy planując szczepienie?
Czy można rozdzielać wizyty szczepienne?
Jak powinien zachować się lekarz jeżeli rodzic chce bez uzasadnienia rozdzielać wizyty szczepienne?
Czy można zaszczepić dziecko w starszym wieku niż wiek zalecany?
W jakich sytuacjach można stosować szczepionki poza wskazaniami podanymi Charakterystyce Produktu Leczniczego?
Jeżeli na rynku są dwa rodzaje szczepionki (różne preparaty) czy lekarz powinien dać rodzicowi możliwość wyboru?
Czy rodzic powinien dostać do podpisania zgodę na szczepienie?
Jak kontynuować szczepienia dziecka rozpoczęte w innym kraju europejskim?
Gdzie można znaleźć informacje jakie programy szczepień realizowane są w poszczególnych krajach Europy?
Jak powinna przebiegać prawidłowa kwalifikacja pacjenta do szczepienia ?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, każde dziecko i osoba dorosła zgłaszająca się w celu przeprowadzenia szczepienia obowiązkowego lub zalecanego musi przejść kwalifikacyjne badanie lekarskie. Badanie lekarskie jest ważne 24 godziny i ma na celu wykrycie ewentualnych przeciwwskazań do szczepienia, opóźnienie wykonania szczepienia, modyfikację schematu szczepień. Istotne jest w czasie kwalifikacji zminimalizowanie ryzyka wystąpienia niepożądanego odczynu poszczepiennego (NOP) i zapewnienie maksymalnej skuteczności szczepienia. Kwalifikacja składa się z badania podmiotowego (wywiad) i przedmiotowego (badanie fizykalne).
Istotnym elementem kwalifikacji jest dokładny wywiad. Najlepiej skorzystać z kwestionariusza udostępnionego przez Medycynę Praktyczną.
Wywiad przesiewowy przed szczepieniem dzieci i młodzieży
Wywiad przesiewowy przed szczepieniem osób dorosłych
Kwestionariusz należy wypełnić przed każdą „wizytą szczepienną”. Może to zrobić pacjent lub rodzic dziecka w poczekalni lub w gabinecie szczepień. Kwestionariusz wywiadu przesiewowego może być wykorzystany w oddziale noworodkowym do kwalifikacji do szczepienia noworodka.
Rozmowa o ryzyku potencjalnych odczynów poszczepiennych należy również do procesu kwalifikacji do szczepienia. Rodzic/opiekun dziecka lub osoba dorosła powinien być poinformowany o rodzajach NOP jakie mogą wystąpić po danej szczepionce oraz o czasie, w którym te odczyny najczęściej występują. Należy wyjaśnić, że podejrzenie NOP obejmuje każdą niekorzystną sytuację zdrowotną, która wystąpiła po szczepieniu., zwykle w okresie 30 dni. Ważne jest informowanie, że większość objawów niepożądanych nie jest spowodowana działaniem szczepionki, mają związek czasowy a nie przyczynowy, mogą być spowodowane inną chorobą. Ryzyko NOP powinno być zestawione z ryzykiem zachorowania i powikłań po chorobie. Badanie fizykalne to bardzo ważny element kwalifikacji. Pozwala na wychwycenie różnych nieprawidłowości np. w rozwoju psychomotorycznym dziecka.
Gdzie są poradnie udzielające konsultacji specjalistycznych z zakresu szczepień ochronnych?
Listę poradni udzielających konsultacji specjalistycznych z zakresu szczepień ochronnych można znaleźć na stronie medycyny Praktycznej /Szczepienia pod adresem:
Jakie są wymagania dotyczące kwalifikacji osób przeprowadzających szczepienia ochronne?
Zgodnie z „Komunikatem Ministerstwa Zdrowia z dnia 16.07.2015 w sprawie kwalifikacji osób przeprowadzających szczepienia ochronne” , od 1 stycznia 2016 r. obowiązkowe szczepienia ochronne mogą wykonywać jedynie te osoby, które odbyły w ramach doskonalenia zawodowego kurs lub szkolenie w zakresie szczepień ochronnych i uzyskały dokument potwierdzający ukończenie tego kursu lub szkolenia lub uzyskały specjalizację w dziedzinie, w przypadku której ramowy program kształcenia podyplomowego obejmował problematykę szczepień ochronnych.
- CDC: General recommendations on immunization.
- AAP: Red Book: Report of the Committee on Infectious Diseases, aapredbook.org
- Wysocki J., Mrukowicz J. Jak rozmawiać z rodzicami o szczepieniach dzieci. Praktyczny przewodnik dla lekarzy i pielęgniarek Wyd. spec. 3/2013 Medycyna Praktyczna
- Kwestionariusze wywiadu przesiewowego przed szczepieniem dzieci, młodzieży i dorosłych.
- Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi ( Dz. U. z 2016 r., poz. 1866).
- Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 125).
- Kodeks Etyki Lekarskiej.
- Ogólne wytyczne dotyczące szczepień ochronnych – cz. 1. Zalecenia amerykańskiego Komitetu Doradczego ds. Szczepień Ochronnych (ACIP). Med. Prakt. Szczepienia 1/2012.
- Kubiak R., Podstawy prawne realizacji szczepień ochronnych. Warsztaty edukacyjne: szczepienia w praktyce lekarskiej – od sytuacji klinicznej do optymalnej decyzji, Medycyna Praktyczna, Kraków 2010.
- Kosonoga-Zygmunt J. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2016 r., sygn. V KK 306/15.
- Augustynowicz A. i wsp. Aspekty prawne obowiązkowych szczepień ochronnych u dzieci, Pediatria Polska,2013, 88, 120-
- http://www.mp.pl/szczepienia/prawo/zapytajprawnika/92458
- http://www.mp.pl/szczepienia/prawo/zapytajprawnika/85365.
- Serwach M. Obowiązkowe szczepienia ochronne.
- Ogólne wytyczne dotyczące szczepień ochronnych cz. 2. Zalecenia amerykańskiego Komitetu Doradczego ds. Szczepień Ochronnych (ACIP) na podstawie Andrew T. Kroger, Ciro V. Sumaya, Larry K. Pickering Morbidity and Mortality Weekly Report, 2011; 60 (RR-02): 1–60.
- Das i wsp. PLoS ONE, 2014; 9 (9): e106 629.
- Prymula i wsp. Lancet, 2009; 374: 1339-1350 .
- Shefer A., Atkinson W., Friedman C. et al: Immunization of Health-care personnel. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices. MMWR, 2011;60(RR-7): 1-45.
- Wysocki J. Jakie sytuacje stanowią wskazanie do odroczenia szczepień przewidzianych w PSO w 1. dobie życia? Medycyna Praktyczna Szczepienia. 03.12.2018.
