Paradoksy epidemiologiczne
Jeżeli widzimy coraz więcej chorych, którzy byli zaszczepieni, świadczy to o skutecznym programie szczepień!
Zgłoszenia zachorowań na choroby zakaźne przez praktykujących lekarzy mają różną wartość diagnostyczną w zależności od etapu wdrażania szczepień ochronnych
Danych z nadzorów epidemiologicznych nad chorobami zakaźnymi nie da się porównywać w jednoznaczny sposób
Jeżeli widzimy coraz więcej chorych, którzy byli zaszczepieni, świadczy to o skutecznym programie szczepień!
Często spotykanym argumentem, mającym świadczyć, że szczepienia nie są skuteczne, jest to, że osoby zaszczepione chorują. Tymczasem, takie sytuacje nie są niczym niezwykłym. Jeżeli szczepionka ma 80% skuteczność, to po zaszczepieniu 1000 osób, 200 pozostaje nieuodpornionych. Natomiast, jeżeli szczepionka ma 95% skuteczność, to po zaszczepieniu 1000 osób, 50 osób pozostanie nieuodpornionych. Tak więc w wielomilionowych społeczeństwach, nawet skuteczne szczepienia powszechne pozostawiają znaczne ilości osób które mogą zachorować pomimo zaszczepienia.
Co ciekawe, jeżeli będziemy kontynuowali powszechne szczepienia przez długi czas i uda nam się utrzymać bardzo wysoki stan zaszczepienia w społeczeństwie, to zachorowania będą rejestrowane coraz częściej wśród osób zaszczepionych. Skąd się bierze ten paradoks?
To, że w populacji skutecznie zaszczepionej zachorowania występują coraz częściej wśród osób zaszczepionych wynika po prostu z tego, że coraz mniej osób pozostaje niezaszczepionych. Gdybyśmy zaszczepili 100% społeczeństwa przeciw danej chorobie, to wtedy wszystkie zachorowania występowałyby wśród osób zaszczepionych!
W 2015 roku epidemiolodzy z Uniwersytetu w Bernie oraz Stanowego Uniwersytetu Pensylwanii zestawili stan zaszczepienia wśród zachorowań na odrę zarejestrowanych w Stanach Zjednoczonych i Europie w okresie od 2009 do 2015 r. Porównując odsetek osób zaszczepionych co najmniej jedną dawką szczepionki przeciw odrze ze stanem zaszczepienia rejestrowanym w poszczególnych krajach, ustalili, że za pomocą odsetka zaszczepionych chorych można oszacować stan zaszczepienia społeczeństwa. Tak więc specjalista epidemiolog, widząc coraz wyższy odsetek chorych na odrę którzy byli szczepieni, cieszy się, ponieważ widzi, że program szczepień działa coraz lepiej!
Jest jeszcze jeden aspekt „psychologiczny”, o którym często zapominamy. W opisywanych sytuacjach zachorowań wśród zaszczepionych widzimy więcej, ponieważ zachorowania wśród niezaszczepionych są coraz rzadsze. Następstwem skutecznych wieloletnich szczepień jest bowiem nieporównywalnie niższa liczba zachorowań, w porównaniu z okresem rozpoczynania powszechnych szczepień.
- Orenstein WA, Bernier RH, Dondero TJ, Hinman AR, Marks JS, Bart KJ, Sirotkin B. Field evaluation of vaccine efficacy. Bull World Health Organ. 1985;63(6):1055-68.
- Althaus CL, Salathé M. Measles Vaccination Coverage and Cases among Vaccinated Persons. Emerg Infect Dis. 2015 Aug;21(8):1480-1.
- Hutchins SS, Papania MJ, Amler R, Maes EF, Grabowsky M, Bromberg K, Glasglow V, Speed T, Bellini WJ, Orenstein WA. Evaluation of the measles clinical case definition. J Infect Dis. 2004 May 1;189 Suppl 1:S153-9.
