Paradoksy epidemiologiczne

Chyba nie ma kraju na świecie, gdzie nie prowadzi się nadzoru epidemiologicznego nad chorobami zakaźnymi. Zajmują się tym instytucje publiczne, które starają się to robić w sposób maksymalnie przejrzysty, udostępniając uzyskane dane dla specjalistów epidemiologów, praktykujących lekarzy, a często również dla każdego zainteresowanego. Tak też jest w Polsce, gdzie Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego we współpracy z Głównym Inspektoratem Sanitarnym udostępniają zweryfikowane i opracowane zgłoszenia lekarzy na stronie http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/index_p.html

Aby wytłumaczyć jak działa nadzór, często posługujemy się schematem piramidy, obrazującej specyfikę chorób zakaźnych:

• Nie każde zakażenie prowadzi do występowania objawów,
• Nie każdy pacjent z objawami zgłosi się do lekarza,
• Nie zawsze lekarz zleci badanie laboratoryjne aby potwierdzić etiologię objawów,
• To czy lekarz skieruje pacjenta do szpitala zależy od lekarza, przepisów, typu ubezpieczenia, itp.
• To czy lekarz zaznaczy chorobę zakaźną jako przyczynę zgonu zależy od wielu czynników.

Istnieją różne typy nadzoru, które mają inny cel i co innego monitorują. Osoba nie mająca wglądu w „architekturę” danego systemu nadzoru epidemiologicznego, może błędnie interpretować jego wyniki. Ma to szczególne znaczenie przy porównywaniu liczby zachorowań zarejestrowanych w różnych krajach. Oprócz różnych przepisów, edukacji lekarzy, dostępności badań laboratoryjnych, niektóre kraje mają zupełnie różne systemy nadzoru. Np. w Belgii i Francji istnieją nadzory typu „sentinel”, które są oparte na sieci lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej oraz sieci szpitali. Lekarze w tego typu sieciach zbierają dokładniejsze dane o każdym zachorowaniu i liczba zachorowań jest przeliczana na całą populację. W tej sytuacji porównywanie danych pomiędzy Polską a Francją powinno być dokonywane z dużą ostrożnością.