Jakie są ogólne zasady stosowania szczepionek?
Podsumowanie
Jak powinna przebiegać prawidłowa kwalifikacja dziecka/osoby dorosłej do szczepienia?
Jakie są przeciwwskazania do szczepień?
Jakie stany i choroby nie przeszkadzają w podawaniu szczepionek?
Jakie odstępy czasowe należy zachować podczas podawania różnych szczepionek?
Czy można skracać odstępy między podawaniem kolejnych dawek tej samej szczepionki?
Czy można wydłużać odstępy między podaniem kolejnych dawek szczepionki?
Czy można rozdzielać wizyty szczepienne, jeżeli mamy obawy dotyczące zbyt dużej liczby podawanych szczepionek/antygenów?
Jak należy podawać szczepionki?
Jakie odstępy czasu należy zachować pomiędzy podaniem preparatów zawierających przeciwciała a podaniem szczepionki?
W jakim czasie po przebytej chorobie można wykonać szczepienie?
Czy można zamiennie podawać szczepionki różnych producentów?
Jak należy udokumentować przeprowadzenie szczepienia?
W przypadku jakich szczepionek do oceny odporności poszczepiennej można wykorzystać poziom przeciwciał?
Jak zmniejszyć ból i pomóc dziecku przezwyciężyć strach związany ze szczepieniem?
Jeżeli na rynku są dwa rodzaje szczepionki (różne preparaty) czy lekarz powinien dać rodzicowi możliwość wyboru?
Czy można zaszczepić dziecko w starszym wieku niż wiek zalecany?
Jak należy podawać szczepionki?
Na zmniejszenie stresu i poprawę zaufania do szczepionek i szczepień wpływa także stosowanie się do zaleceń producenta, dotyczących odpowiedniej techniki i sposobu podania szczepionki.
Poniższe zalecenia dotyczące drogi i okolicy anatomicznej podania szczepionek oraz ich dawek zostały opracowane na podstawie wyników badań klinicznych, wiedzy teoretycznej i doświadczenia klinicznego:
- Szczepionkę należy podać w odpowiednie miejsce oraz odpowiednio dobraną igłą, biorąc pod uwagę wiek oraz masę mięśniową pacjenta, aby zapewnić odpowiednią głębokość podania szczepionki – zbyt płytkie podanie szczepionki może wywołać silniejszą miejscową reakcję zapalną. Niemowlętom (do ukończenia 12. mż.) szczepionki podajemy w przednio-boczną część uda, dzieciom w 2 roku życia w przednio-boczną część uda lub mięsień naramienny, starszym dzieciom, o ile pozwala na to masa mięśniowa, miejscem wstrzyknięcia powinien być mięsień naramienny.
- Szczepionkę należy podawać szybko, bez aspiracji, co wynika z braku dużych naczyń krwionośnych w miejscach wskazanych do aplikowania szczepionek, a pozwala skrócić czas wykonywania wstrzyknięcia, redukując ból i dyskomfort.
Jakie odstępy czasu należy zachować pomiędzy podaniem preparatów zawierających przeciwciała a podaniem szczepionki?
Preparaty krwiopochodne (preparaty krwi, osocza oraz immunoglobuliny) zawierają swoiste przeciwciała przeciw wielu chorobom zakaźnym.
Znane są doniesienia dotyczące braku odpowiedzi immunologicznej na szczepienie przeciwko odrze i ospie wietrznej wówczas, gdy dziecko lub osoba dorosła otrzymała preparaty gammaglobulin, dlatego po przetoczeniu krwi lub podaniu immunoglobuliny szczepienie przeciw odrze, śwince i różyczce (MMR) oraz przeciw ospie wietrznej należy odroczyć na 3–11 miesięcy (w zależności od preparatu i dawki terapeutyku).
Podanie preparatów krwi, osocza oraz immunoglobulin nie ma wpływu na odpowiedź poszczepienną po podaniu szczepionki przeciw wzwB, dlatego możliwe jest szczepienie w czasie immunoterapii.
W przypadku szczepienia innymi szczepionkami żywymi dostępnymi w Polsce (np. przeciw gruźlicy, rotawirusom, żółtej gorączce), tak przed szczepieniem jak i po szczepieniu można stosować preparaty zawierające przeciwciała.
- Andrew T. Kroger, Ciro V. Sumaya, Larry K. Pickering. General recommendations on immunization. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). Morbidity and Mortality Weekly Report, 2011; 60 (RR-02): 1–60
- Taddio A., McMurtry C.M., Shah V. i wsp.: Reducing pain during vaccine injections: clinical practice guideline. CMAJ, 2015; 187: 975–982.
- Rubin LG i wsp. 2013 IDSA Clinical Practice Guideline for vaccination of the immunocompromised host. Clin INfect Dis, 2014, 58, e44-e100.
- Doherty M. i wsp. Vacccination of special populations: protecting the vulnerable. Vaccine 2016, 34, 6681-90.
- General recommendations on immunization. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR, 2011; 60 (RR-02): 1–60.
Przetłumaczoną wersję ww wytycznych Amerykańskiego Komitetu ds Szczepień Ochronnych (ACIP) można znaleźć na stronie Medycyna Praktyczna/Szczepienia - CDC: General recommendations on immunization. cdc.gov/vaccines/pubs/aciplist.htm
- AAP: Red Book: Report of the Committee on Infectious Diseases, aapredbook.org
- Wysocki J., Mrukowicz J. Jak rozmawiać z rodzicami o szczepieniach dzieci. Praktyczny przewodnik dla lekarzy i pielęgniarek. Medycyna Praktyczna. Wyd. spec. 3/2013.
