Jakie są ogólne zasady stosowania szczepionek?
Podsumowanie
Jak powinna przebiegać prawidłowa kwalifikacja dziecka/osoby dorosłej do szczepienia?
Jakie są przeciwwskazania do szczepień?
Jakie stany i choroby nie przeszkadzają w podawaniu szczepionek?
Jakie odstępy czasowe należy zachować podczas podawania różnych szczepionek?
Czy można skracać odstępy między podawaniem kolejnych dawek tej samej szczepionki?
Czy można wydłużać odstępy między podaniem kolejnych dawek szczepionki?
Czy można rozdzielać wizyty szczepienne, jeżeli mamy obawy dotyczące zbyt dużej liczby podawanych szczepionek/antygenów?
Jak należy podawać szczepionki?
Jakie odstępy czasu należy zachować pomiędzy podaniem preparatów zawierających przeciwciała a podaniem szczepionki?
W jakim czasie po przebytej chorobie można wykonać szczepienie?
Czy można zamiennie podawać szczepionki różnych producentów?
Jak należy udokumentować przeprowadzenie szczepienia?
W przypadku jakich szczepionek do oceny odporności poszczepiennej można wykorzystać poziom przeciwciał?
Jak zmniejszyć ból i pomóc dziecku przezwyciężyć strach związany ze szczepieniem?
Jeżeli na rynku są dwa rodzaje szczepionki (różne preparaty) czy lekarz powinien dać rodzicowi możliwość wyboru?
Czy można zaszczepić dziecko w starszym wieku niż wiek zalecany?
W jakim czasie po przebytej chorobie można wykonać szczepienie?
Tak jak w każdym przypadku decyzja o szczepieniu powinna być podejmowana w oparciu o dokładną ocenę aktualnego stanu zdrowia pacjenta.
Szczepienie można a nawet należy wykonać, jak najszybciej po ustąpieniu ostrych objawów choroby, po ustąpieniu zaostrzenia choroby przewlekłej lub jej ewentualnych powikłań stanowiących okresowe przeciwwskazanie do szczepienia. Po hospitalizacji w wyniku poważnej choroby szczepienie można realizować po okresie 3-4 tygodni.
Szczepienie można wykonać w następujących sytuacjach stanu klinicznego pacjenta:
• ostrych chorób zakaźnych o lekkim przebiegu z gorączką lub bez gorączki,
• niewielkiej gorączki, która wystąpiła po podaniu poprzedniej dawki szczepionki,
• w czasie prowadzonej terapii antybiotykami,
• w czasie leczenia przeciwpasożytniczego,
• w okresie rekonwalescencji po chorobie, np. ospie wietrznej lub bakteryjnej chorobie zakaźnej.
Czy można zamiennie podawać szczepionki różnych producentów?
Zgodnie z ogólnymi zaleceniami dotyczącymi szczepień cały cykl szczepienia podstawowego powinien być realizowany preparatem tego samego typu i tego samego producenta.
Wyniki badań dotyczące bezpieczeństwa oraz immunogenności szczepionek przeciw wzwB, wzwA oraz Hib wskazują, że produkty różnych producentów podawane w schemacie szczepienia stymulują ochronne miana przeciwciał, podobnie jak szczepionki tego samego producenta, dlatego też w tych przypadkach można zamiennie podawać preparaty różnych producentów.
W szczególnych sytuacjach (np. braku dostępności szczepionki na rynku) lub jeżeli nie wiemy jaką szczepionkę dziecko otrzymało wcześniej, dopuszczalne jest dokończenie szczepienia szczepionką o maksymalnie podobnym składzie tego samego producenta, a jeżeli to niemożliwe szczepionką o takim samym lub maksymalnie podobnym składzie innego producenta. Generalna zasada dotycząca wszystkich szczepionek mówi bowiem, że szczepienia nie należy odraczać tylko dlatego, że nie znamy producenta preparatu wcześniej stosowanego u danego pacjenta lub nie dysponujemy taką szczepionką. Przykładem takiej sytuacją są okresowe trudności z dostępnością do szczepionek z bezkomórkowym składnikiem krztuścowym.
- Andrew T. Kroger, Ciro V. Sumaya, Larry K. Pickering. General recommendations on immunization. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). Morbidity and Mortality Weekly Report, 2011; 60 (RR-02): 1–60
- Taddio A., McMurtry C.M., Shah V. i wsp.: Reducing pain during vaccine injections: clinical practice guideline. CMAJ, 2015; 187: 975–982.
- Rubin LG i wsp. 2013 IDSA Clinical Practice Guideline for vaccination of the immunocompromised host. Clin INfect Dis, 2014, 58, e44-e100.
- Doherty M. i wsp. Vacccination of special populations: protecting the vulnerable. Vaccine 2016, 34, 6681-90.
- General recommendations on immunization. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR, 2011; 60 (RR-02): 1–60.
Przetłumaczoną wersję ww wytycznych Amerykańskiego Komitetu ds Szczepień Ochronnych (ACIP) można znaleźć na stronie Medycyna Praktyczna/Szczepienia - CDC: General recommendations on immunization. cdc.gov/vaccines/pubs/aciplist.htm
- AAP: Red Book: Report of the Committee on Infectious Diseases, aapredbook.org
- Wysocki J., Mrukowicz J. Jak rozmawiać z rodzicami o szczepieniach dzieci. Praktyczny przewodnik dla lekarzy i pielęgniarek. Medycyna Praktyczna. Wyd. spec. 3/2013.