Po co szczepimy nastolatków?

Meningokoki są odpowiedzialne za niebezpieczną inwazyjną chorobę meningokokową, która przebiega najczęściej pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lub posocznicy. Charakteryzuje się piorunującym przebiegiem. Do zakażenia dochodzi w wyniku bliskiego kontaktu z osobą chorą lub nosicielem. Na zakażenie najbardziej narażeni są nastolatkowie w wieku 15-19 lat oraz młodzi dorośli w wieku do 25 lat. Wśród kilku grup serologicznych, które najczęściej wywołują zakażenia meningokokowe wśród nastolatków najczęstsze są zakażenia wywołane meningokokami grupy C. Skuteczną ochronę przed zachorowaniem zapewni podanie pojedynczej dawki monowalentnej szczepionki przeciw grupie C. W przypadku, kiedy młode osoby planują wyjazdy turystyczne lub szkoleniowe  na inne kontynenty, zaleca się podanie 4- walentnej szczepionki przeciw grupom A, C, W-135 oraz Y.  Od niedawana dostępna jest również białkowa szczepionka przeciw grupie B.
Ospa wietrzna. Nastolatkowie, którzy w dzieciństwie nie chorowali na ospę wietrzną i nie byli wcześniej szczepieni są wciąż narażeni na zachorowanie. Ospa wietrzna jest jedną z najbardziej zaraźliwych i nieprzewidywalnych chorób. Nastolatkowie i osoby starsze są narażeni na jej cięższy przebieg kliniczny i wyższe ryzyko powikłań. Jedynym bezpiecznym i skutecznym sposobem profilaktyki jest podanie 2 dawek szczepionki. Szczepienie to jest bezpłatne jedynie w grupach zwiększonego ryzyka zachorowań na ospę wietrzną do 12 r.ż. oraz osób z otoczenia grup ryzyka. Dla pozostałych osób szczepionka jest odpłatna.
Grypa. Ważnym szczepieniem o którym warto pamiętać jest szczepienie przeciw grypie. Zalecenia corocznego szczepienia przeciw grypie dotyczą wszystkich grup wiekowych, również nastolatków szczególnie z grup ryzyka chorujących przewlekle na astmę, cukrzycę, niewydolność układu krążenia, układu oddechowego, nerek oraz kontaktujących się z osobami z grup ryzyka.
HPV. Odkąd dostępne są szczepionki przeciw ludzkiemu wirusowi brodawczaka (HPV) powinniśmy nastolatkom zapewnić ochronę przed zakażeniami wywołanymi najbardziej onkogennymi typami wirusa HPV przenoszonymi drogą kontaktów seksualnych.  Trzy dostępne szczepionki 2- walentna, 4- walentna i 9-walentna chronią przed zakażeniami silnie onkogennymi typami wirusa HPV (typ 16 i 18), które odpowiadają za zmiany przedrakowe szyjki macicy, pochwy i sromu oraz za ponad 70% przypadków raka szyjki macicy. Szczepionki 4 – 9 walentna chronią przed zmianami przednowotworowymi i nowotworami narządów płciowych (szyjki macicy, sromu, pochwy) i odbytu oraz brodawkami narządów płciowych (tzw. kłykcin kończystych). Należy podać 2 lub 3 dawki szczepionki najlepiej w ciągu 12 miesięcy. W Polsce szczepienia są zalecane w pierwszej kolejności dla dziewcząt w wieku 11-12 lat, w drugiej kolejności w wieku 13-18 lat. Szczepienia są najskuteczniejsze wśród kobiet wcześniej niezakażonych HPV i dlatego szczepienia zalecane są dla młodych nastoletnich dziewcząt, jeszcze przed inicjacją seksualną, u których ryzyko zakażenia HPV jest niewielkie. Szczepionki przeciw HPV są w wielu krajach ważnym elementem profilaktyki raka szyjki macicy u kobiet. Kliniczny efekt szczepień to zmniejszenie zapadalności na raka szyjki macicy oraz zmniejszenie częstości (ryzyka) zabiegów inwazyjnych w obrębie szyjki macicy z powodu zmian dysplastycznych lub przedrakowych (bez względu na typ HPV, który je wywołał). Szczepionki przeciw HPV są wyjątkowo bezpieczne i dobrze tolerowane, składają się z fragmentów białek.

Warto wziąć także pod uwagę możliwość zabezpieczenia nastolatka przeciw wzwA (tzw. żółtaczce pokarmowej), szczególnie w przypadku planowanego wyjazdu do kraju o zwiększonym ryzyku zakażenia. Schemat szczepienia obejmuje podanie 2 dawek, a w przypadku osób, które nie zostały wcześniej zaszczepione przeciw wzwB, oba szczepienia można wykonać stosując szczepionkę skojarzoną przeciw wzwA + wzwB, w schemacie 0, 1, 6 miesięcy.

W przypadku młodzieży, która zamieszkuje w pobliżu lasów, parków lub wyjeżdża na kolonie należy rozważyć szczepienia przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu.