Szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu

Trudno jest ocenić, czy kleszcz, który nas ugryzł był zakażony wirusem zapalenia mózgu. Do tego potrzebne są specjalistyczne badania samego kleszcza. Niestety nie wszystkie metody diagnostyczne są w pełni wiarygodne. Ponadto, zakażenie kleszcza nie musi oznaczać zakażenia pokąsanej osoby. Fakt zakażenia można stwierdzić po kilku tygodniach, przy zastosowaniu badań serologicznych. Jednak nie ma żadnego leku który mógłby zwalczyć infekcję. Ustalenie diagnozy w tym przypadku nie będzie więc miało żadnego wpływu na przebieg choroby oraz wybór leczenia. Dlatego tak ważna jest więc profilaktyka – przyjęcie szczepionki przed narażeniem na kontakt z kleszczami.

Nie jest zalecane zaszczepienie tuż po narażeniu na kontakt z kleszczowym zapaleniem mózgu. Szczepienie nie wpłynie na przebieg choroby i prognozę dotyczącą powikłań oraz nie zmieni opcji dotyczących leczenia. Należy pamiętać o szczepieniu przed wizytą terenu endemicznego.

Obecnie można się jedynie zaszczepić na niektóre drobnoustroje, które są przenoszone przez kleszcze. Jedynym preparatem dostępnym na rynku, który chroni przed chorobami przenoszonymi przez kleszcze jest szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Problem polega na tym, że w kleszczach znajduje się kilkadziesiąt rodzajów bakterii, pasożytów i wirusów.

Kleszcze łąkowe mogą przenosić wiele chorób, m.in. kleszczowe zapalenie mózgu, boreliozę, anaplazmozę, babesziozę, tularemię, gorączkę Q, liczne rikettsiozy. O niektórych wiemy że mogą wywołać objawy u ludzi, znaczenie innych się dopiero bada. Stąd pojawiło się pytanie: dlaczego nie szczepić przeciwko kleszczom? Tak żeby kleszcz po próbie wgryzienia się, a raczej wkłucia w zaszczepionego człowieka, został zaatakowany przez jego układ odpornościowy, „zatruł się” i odczepił zanim drobnoustroje zdążyłyby przejść do gospodarza. Takie szczepionki stosowane są już od wielu lat u zwierząt hodowlanych jednak uodporniają przeciw innym rodzajom kleszczy takim, które nie atakują ludzi. Obecnie w ramach projektu finansowanego przez Komisję Europejską konsorcjum badawcze ANTIDotE pracuje nad wyodrębnieniem ze śliny kleszczy antygenu, który mógłby być wykorzystany do stworzenia przyszłej szczepionki przeciw ukąszeniom kleszczy. Jeżeli udałoby się opracować taką szczepionkę, jeden preparat chroniłby przeciwko wielu chorobom przenoszonym przez kleszcze. Perspektywa ta wydaje się kusząca, ponieważ na część chorób przenoszonych przez kleszcze nie mamy dostępnych leków.
Tak więc może za kilka lat będziemy mogli zaszczepić się na kleszcze?

Borelioza to bakteryjna choroba przenoszona przez kleszcze. Przebycie boreliozy nie daje odporności na ponowne zakażenie. Dotychczas nie opracowano skutecznej i bezpiecznej dla ludzi szczepionki przeciw boreliozie. Jednak obecnie w Stanach Zjednoczonych trwają badania kliniczne nowo opracowanej szczepionki. Nie jest ona jeszcze dopuszczona do powszechnego użytku.