Czy można szczepić osoby z obniżoną odpornością?

Niedobory odporności mogą być wrodzone i nabyte.

Pierwotne niedobory odporności mogą być spowodowane zaburzeniami składników układu odpornościowego, np. przeciwciał lub innych substancji istotnych z punktu widzenia odporności na zakażenia. Mogą one ujawniać się w pierwszych tygodniach, czy miesiącach po urodzeniu.

Nabyte zaburzenia odporności mogą być wynikiem trwających lub przebytych, ciężkich zakażeń wirusowych, bakteryjnych lub chorób układowych, a także działaniem czynników zewnętrznych, np. niedożywienia.

Dzieci o obniżonej odporności chorują z tego powodu znacznie częściej i ciężej w porównaniu ze zdrowymi dziećmi. Mogą też zachorować na infekcje, które nie występują u osób z prawidłową odpornością, tzw. zakażenia oportunistyczne. Z tego powodu dzieci o obniżonej odporności np. zakażone HIV czy po usunięciu śledziony albo przeszczepieniu szpiku kostnego musimy chronić przed groźnymi dla nich zakażeniami także przy użyciu szczepień, których zwykle stosujemy więcej (większą liczbę dawek i szerszy zakres ochrony) niż u zdrowych dzieci.

Dzieciom z zaburzeniami odporności bez obaw o bezpieczeństwo można podać szczepionki zabite, które nie mogą przecież „ożyć”. Wątpliwości budzić może efekt ochronny szczepienia – dzieci z obniżoną odpornością mogą słabiej odpowiadać na podanie szczepionki, dlatego często sprawdzamy uzyskaną odpowiedź poszczepienną i w razie potrzeby podajemy dodatkowe dawki szczepionki. Postępujemy tak np. w przypadku wirusowego zapalenia wątroby typu B u osób z zaburzeniami odporności.

Jeżeli chodzi o szczepionki „żywe” warunkiem ich podania jest nieznaczny niedobór odporności – w razie potrzeby można sprawdzić parametry odporności chorego dziecka np. liczbę komórek CD4 u dzieci zakażonych HIV. Ustalono minimalne wartości parametrów immunologicznych, które umożliwiają bezpieczne szczepienie. Przykładowo by zaszczepić dziecko zakażone HIV przeciw odrze, śwince i różyczce liczba komórek CD4 powinna wynosić minimum 20% normy dla wieku.