Szczepionka przeciw odrze

Okres ciąży jest przeciwwskazaniem do podawania szczepionek żywych, tj. przeciw odrze, śwince, różyczce oraz przeciw ospie wietrznej, ze względu na teoretyczne ryzyko przeniesienia drobnoustroju szczepionkowego na płód.

Podanie szczepionki żywej przeciw odrze, śwince, różyczce lub przeciw ospie wietrznej kobiecie w okresie kiedy planuje ciążę powinno być związane z koniecznością zabezpieczenia się przed ciążą na okres co najmniej 1 miesiąca. Pod koniec 2012 roku Europejska Agencja Leków zaopiniowała wprowadzenie zmian w Charakterystykach Produktu Leczniczego żywych szczepionek przeciw odrze śwince i różyczce (szczepionki o nazwie handlowej M-M-RVAXPRO oraz Priorix) oraz pojedynczej szczepionki przeciw ospie wietrznej (o nazwie handlowej Varilrix) dotyczących czasu, w którym kobieta po szczepieniu nie powinna zachodzić w ciążę przez okres 1 miesiąca zamiast wcześniej obowiązującego okresu 3 miesięcy.

Utrzymano dotychczasowe przeciwwskazania szczepienia przeciw odrze, śwince, różyczce i ospie wietrznej u kobiet w ciąży wraz z uwagą, że przypadkowe zaszczepienie kobiety w ciąży nie powinno być przyczyną przerwania ciąży.

Nowe zalecenia oparto na wynikach badań bezpieczeństwa 5300 kobiet, którym podczas ciąży podano szczepionki przeciw różyczce lub kobiet zaszczepionych przeciw ospie wietrznej, które nie wiedziały, że są w ciąży. Nie odnotowano żadnego przypadku zaburzeń związanych z uszkodzeniem płodu. Dlatego też utrzymano zalecenie, że zaszczepienie kobiety w ciąży szczepionką żywą, np. w sytuacji kiedy nie wiedziała, że jest w ciąży nie powinno być przyczyną jej usunięcia.

Określenie swojego stanu uodpornienia na zakażenie wirusem odry nie ma charakteru obowiązkowego. Wyjątkiem są kraje, które wydając wizę wymagają dowodu uodpornienia przeciw różnym chorobom, w postaci dokumentu potwierdzającego zaszczepienie m.in. przeciw odrze lub posiadanie odpowiedniego poziomu przeciwciał dla tego wirusa w surowicy. Podobne wymagania mogą mieć wybrani pracodawcy w każdym kraju.

Szczepienie osób dorosłych nie mieści się w systemie szczepień obowiązkowych i w związku z tym jest odpłatne. Należy jednak zwrócić uwagę na następujące fakty:
•  głównym czynnikiem ochrony przeciw odrze jest odpowiedź komórkowa,
•  przeciwciała pokazują jedynie czy dana osoba miała kontakt z wirusem odry i jest na zakażenie odporna (poziom nie ma większego znaczenia, a przyjęte przez różne laboratoria wartości wynikają z niedoskonałości metod i mają na celu uniknięcie sytuacji wątpliwych).

W tej sytuacji najbardziej optymalnym działaniem pozostaje szczepienie.
Należy jednak pamiętać, że:
Szczepionka przeciw odrze zawiera żywego osłabionego (atenuowanego) wirusa odry.  Wirus szczepionkowy nie wywoła odry jako pełnoobjawowej choroby, ale w przypadkach indywidualnych (immunosupresja, wady układu odpornościowego) szczepienie może nie być korzystne. Dlatego szczepionka przeciw odrze, śwince i różyczce (MMR) w tych grupach nie powinna być podawana.

Obowiązkowe szczepienia przeciw odrze wprowadzono w Polsce w 1975 roku, początkowo podawano jedną dawkę szczepionki. Schemat dwudawkowy wprowadzono w 1991 roku. Początkowo szczepiono 8-latków. Od 2004 roku druga dawka podawana jest dzieciom w wieku 10 lat. Osoby niezaszczepione, które nie chorowały na odrę mogą zaszczepić się dwoma dawkami szczepionki w odstępie 4 tyg. lub dłuższym. Osoby zaszczepione w przeszłości tylko jedną dawką szczepionki powinny uzupełnić szczepienie podaniem drugiej dawki.

Uzupełnienie szczepień przeciw odrze w obecnej sytuacji  zaleca się przede wszystkim osobom, które mają na co dzień kontakt z dziećmi np. w przedszkolu, szkole oraz pracownikom służby zdrowia, wyjeżdżającym w regiony narażenia na zachorowanie.