Szczepionka przeciw odrze

Szczepienie przeciw odrze po kontakcie z chorym na odrę (tzw. szczepienie poekspozycyjne) jest jednym z elementów  profilaktyki odry. Takie postępowanie zaleca się w ciągu 72 godzin od kontaktu z chorym na odrę. Dotyczy osób niezaszczepionych oraz zaszczepionych w przeszłości 1 dawką szczepionki przeciw odrze.

W przypadku małych dzieci, optymalnego działania szczepionki przeciw odrze można się spodziewać po ukończeniu 1 roku życia, kiedy zanika odporność w postaci przeciwciał przekazanych przez matkę. Zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych pierwsza dawka szczepionki podawana jest w 13-14 m.ż. dziecka. Dostępne w Polsce szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce są zarejestrowane do podawania od 9 m.ż. Stąd też w uzasadnionych przypadkach, np. w sytuacji kontaktu dziecka z osobą chorą na odrę, przy braku przeciwwskazań do szczepienia, można zastosować szczepienie jako sposób ochrony przed odrą. U niemowląt poniżej 9 mies. życia w takiej sytuacji podaje się preparat immunoglobulin.

Zastosowanie w odpowiednim czasie profilaktyki po kontakcie z chorym na odrę jest skuteczną metodą ochrony przeciw odrze. Skuteczność profilaktyki poekspozycyjnej odry oceniana jest na blisko 85%.

W przypadku wirusa odry czynnikiem odpowiedzialnym za ochronę przed zachorowaniem jest odpowiedź komórkowa. Jednak rutynowo takich badań  nie wykonujemy. Są skomplikowane i kosztowne. Obecność przeciwciał wskazuje tylko na kontakt z wirusem (naturalny lub po szczepieniu) i uruchomienie wszystkich mechanizmów chroniących przed zachorowaniem na odrę w przyszłości. Poziom przeciwciał w surowicy u osób żyjących w populacjach z licznymi zachorowaniami był naturalnie podniesiony przez liczne kontakty z chorymi. Przy małym prawdopodobieństwie kontaktu z odrą poziom przeciwciał u osoby wcześniej uodpornionej nie jest dodatkowo stymulowany i może obniżyć się poniżej poziomu uznawanego przez producenta testu ELISA (stosowanego do pomiaru poziomu przeciwciał) za „ujemny”. Tym samym obecność przeciwciał oznacza odporność, ale ujemny poziom przeciwciał nie pozwala na jednoznaczne uznanie danej osoby jako seronegatywnej i wrażliwej na zakażenie.

Badania naukowe wykazały, że około 5% zaszczepionych jedną dawką szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce (MMR) nie wytwarza odporności na odrę. Po podaniu dwóch dawek brak odporności na tę chorobę wykazuje już tylko około 1% zaszczepionych, dlatego we wszystkich krajach wprowadzono do programów szczepień drugą dawkę szczepionki.